του Αθανάσιου Δεμέσλη
Η κηλίδα των φύλλων ελιάς (OLS), επίσης γνωστή ως κυκλοκόνιο, είναι μια γεωγραφικά επίμονη ασθένεια της ελιάς που προκαλείται από τον παθογόνο μύκητα Spilocaea oleaginea. Εκφράζεται ως περιοδική, χρόνια προσβολή, ιδιαίτερα σε ευαίσθητες περιοχές, και προκαλεί σημαντική οικονομική ζημία στους ελαιοκαλλιεργητές, φθάνοντας σε απώλειες παραγωγής 10% έως 20%. (1)
Οι παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης περιορίζονται στον προληπτικό ψεκασμό με διάφορα διαλύματα με βάση τον χαλκό, όπως το μείγμα Bordeaux, γύρω από την τυπικά αναμενόμενη χρονική περίοδο για κάθε τοποθεσία. Ανάλογα με την ευαισθησία του ελαιώνα σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, οι ελαιοκαλλιεργητές ψεκάζουν συνήθως από 3 έως 7 φορές κάθε σεζόν για να κρατήσουν υπό έλεγχο το κυκλοκόνιο και άλλες μυκητολογικές ασθένειες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ρύπανση του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα με υπερβολικές συγκεντρώσεις χαλκού, αλλά και να οδηγήσει σε μείωση κερδοφορίας για τον ελαιοκαλλιεργητή. (2)
Το έργο NOVATERRA στοχεύει στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε ελαιώνες και αμπελώνες. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εταίροι της κοινοπραξίας του έργου της Ομάδας Εργασίας 3 (WP3) εργάζονται για την ανάπτυξη και τη δοκιμή ενός έξυπνου Συστήματος Υποστήριξης Αποφάσεων (NOVATERRADSS) που θα επιτρέπει στους ελαιοκαλλιεργητές να παρακολουθούν τον κίνδυνο του κυκλοκονίου και άλλων μυκητολογικών ασθενειών, και να ψεκάζουν ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Αυτό βοηθά τους παραγωγούς να αποφύγουν το αυξημένο κόστος διαχείρισης του ελαιώνα, να εξοικονομήσουν πολλές ώρες εργασίας και να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα των εδαφών τους.
Πειραματικό πλαίσιο
Στο πλαίσιο του WP3, η εταιρεία HORTA παρείχε τα μοντέλα πρόβλεψης της ασθένειας μέσω διαδικτυακών υπηρεσιών που έχει αναπτύξει, τα οποία θα εμφανιστούν στο NOVATERRA DSS που αναπτύχθηκε από την εταιρεία AGENSO. Η αξιοποίηση του DSS για τη διαχείριση του κυκλοκονίου δοκιμάστηκε στους ελαιώνες της εταιρείας Myrolion από τον Αθανάσιο Δεμεσλή υπό την επίβλεψη του Πολυτεχνικού Πανεπιστημίου της Καταλονίας (UPC) το 2022 και το 2023.
Ένας μετεωρολογικός σταθμός της εταιρείας AGENSO εγκαταστάθηκε στον ελαιώνα για να τροφοδοτήσει απευθείας το NOVATERA DSS με μετεωρολογικά δεδομένα. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που ο παραγωγός δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να επενδύσει σε έναν μετεωρολογικό σταθμό για τον ελαιώνα του, το NOVATERRA DSS μπορεί να αντλεί δημόσια μετεωρολογικά δεδομένα για την περιοχή του ελαιώνα.
Ταυτόχρονα, δόθηκε πρόσβαση στην online πλατφόρμα του NOVATERRA DSS όπου ο χρήστης μπορεί να λαμβάνει ημερήσιες προβλέψεις για τον κίνδυνο εμφάνισης κυκλοκονίου για την περιοχή του.
Ο κίνδυνος κυκλοκονίου στο NOVATERRA DSS κυμαίνεται από 0 έως 3, συγκεκριμένα:
0 = Χωρίς κίνδυνο (πράσινο)
1 = Χαμηλός κίνδυνος (κίτρινο)
2 = Μεσαίος κίνδυνος (πορτοκαλί)
3 = Υψηλός κίνδυνος (κόκκινο)
Σύμφωνα με το παραπάνω μοντέλο κινδύνου, και μετά από συνεχή παρατήρηση του ελαιώνα, αποφασίστηκε ότι ψεκασμοί θα γίνονται όταν υφίσταται παρατεταμένος χρονικά μεσαίος κίνδυνος (πορτοκαλί), και όταν υφίσταται υψηλός κίνδυνος (κόκκινο). Κάθε περιοχή έχει το δικό της ιδιαίτερο ανάγλυφο και μικροκλίμα. Επομένως, είναι σημαντικό ο παραγωγός που αξιοποιεί το NOVATERRA DSS να διασταυρώσει αρχικά το κάθε επίπεδο κινδύνου, με την παρουσία του κυκλοκονίου στον ελαιώνα. Με αυτόν τον τρόπο, θα γνωρίζει μελλοντικά την κατάσταση του ελαιώνα του απλά και μόνο παρατηρώντας το NOVATERRA DSS.
Αποτελέσματα
Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022, οι κλιματικές συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες για να αναπτυχθεί το κυκλοκόνιο στους ελαιώνες της εταιρείας Myrolion. Ως αποτέλεσμα, το κομμάτι του ελαιώνα που ήταν υπό τη διαχείριση του NOVATERRA DSS δεν ψεκάστηκαν. Αντίθετα, τα συμβατικά διαχειριζόμενα αγροτεμάχια ψεκάστηκαν τρεις φορές καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, ημερολογιακά, όπως είναι σύνηθες στην ευρύτερη περιοχή. Στις 17/04/2023 και 09/09/2023 αποφασίστηκε να γίνει ψεκασμός παρά τον μεσαίο κίνδυνο, επειδή οι προβλέψεις του μετεωρολογικού σταθμού απεικόνιζαν παρατεταμένη περίοδο υψηλής υγρασίας και βροχής.
Επομένως, η μείωση στους ψεκασμούς για το 2022 ήταν 100%, ενώ για το 2023 ήταν 33%. Συμπεριλαμβανομένων του κόστους σκευάσματος, ψεκασμού, καυσίμων, και εργασίας η μείωση στο κόστος καλλιέργειας για το 2022 ήταν 84.46 EUR ανά στρέμμα, ενώ για το 2023 ήταν 28.15 EUR ανά στρέμμα. Δεν υπήρξε μείωση της παραγωγής ή της ποιότητας για τα κτήματα που ψεκάστηκαν σύμφωνα με το μοντέλο του NOVATERRA DSS, για το 2022 και το 2023.
| Ημερομηνία | Διαχείριση NOVATERRA DSS | Συμβατική Διαχείριση | Κίνδυνος |
| 23/02/2022 | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 |
| 15/04/2022 | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 |
| 20/10/2022 | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 |
| 15/02/2023 | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 |
| 17/04/2023 | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 2 |
| 09/09/2023 | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 2 |
Το NOVATERRA DSS είναι μια πλατφόρμα εύκολα προσβάσιμη, ελεύθερη, η οποία προσφέρει στον ελαιοκαλλιεργητή τη δυνατότητα να κάνει ψεκασμούς ενάντια στο κυκλοκόνιο, όπου και όταν χρειάζεται, μειώνοντας το κόστος παραγωγής, το χρόνο εργασίας, αλλά και την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Κάθε παραγωγός μπορεί να έχει πρόσβαση στο NOVATERRA DSS, χωρίς χρέωση.
*Olive Farmer / Olive Oil Producer & Expert
