Μπορεί η ιδιαίτερη συνθήκη της πανδηµίας να επιφέρει µία ανάσχεση στον ρυθµό µεταβολής, όµως πέρυσι, όπως περιγράφουν στην Αgrenda στελέχη του κλάδου, ο καταναλωτής άρχισε να στρέφεται σε λιγότερο κυρίαρχες και πιο ακριβές ετικέτες. Μάλιστα και οι αλυσίδες λιανικής ξεκίνησαν προετοιµασίες ώστε «να αλλάξουν τα ράφια», εισάγοντας το στοιχείο του πλουραλισµού. Βέβαια και οι νεότεροι καταναλωτές φαίνεται ότι θέλουν να φύγουν από τον ντενεκέ του χωριού. Όπως µας εξηγούν άνθρωποι της αγοράς, από µόνο του το γεγονός ότι ο Έλληνας καταναλωτής, πρώτος παγκοσµίως και στην κατανάλωση ελαιολάδου, ζητά ποιοτικό έξτρα παρθένο προϊόν, λέει πολλά.
Στο µεταξύ, µικρού και µεσαίου µεγέθους εκµεταλλεύσεις από κατ’ επάγγελµα ελαιοπαραγωγούς ή κληρονόµους στρέφονται στην τυποποίηση µε ιδίους πόρους, εµπλουτίζοντας την αγορά µε συσκευασµένα προϊόντα που φέρουν την υπογραφή τους, αντί οι παραγωγοί να πουλούν «µε τιµές όσο πιάσει» στο ελαιοτριβείο. Την ίδια στιγµή, οι άλλοτε µεσαίοι του κλάδου πλέον έχουν εδραιωθεί στο εγχώριο λιανεµπόριο αλλά και στις διεθνείς αγορές, διαµορφώνοντας και τους συνεπαγόµενους τζίρους εκατοµµυρίων.
Στην πρώτη περίπτωση, η στόχευση είναι οι διεθνείς αγορές και τα ντελικατέσσεν των µεγάλων αστικών κέντρων. Εδώ οι απαιτήσεις υποχρεώνουν τους διαχειριστές σε µια πιο προσεκτική διαχείριση του ελαιώνα. Η ενασχόληση γίνεται πλέον καθηµερινή, µε τους παραγωγούς να µην στηρίζονται στα εθνικά προγράµµατα ψεκασµού. Όσο τα εγχειρήµατα αυτά ωριµάζουν και οι επιχειρήσεις µεγεθύνονται έρχονται οι συνεργασίες µε γειτονικούς παραγωγούς, που καλούνται πλέον να ακολουθήσουν το καλλιεργητικό µοντέλο που υπαγορεύει η ποιότητα και η στόχευση του premium τυποποιηµένου προϊόντος. Υπάρχει δηλαδή ένας συντονισµός των κρίκων παραγωγής που σιγά σιγά γίνεται κανόνας και έχει ως άµεσο αποτέλεσµα την ουσιαστική ενίσχυση της ποιότητας της πρώτης ύλης.
Καθοριστικό ρόλο στη δυναµική που διαµορφώνεται στην ελληνική αγορά παίζει και το private label που γίνεται για λογαριασµό µεγάλων αλυσίδων του λιανεµπορίου. ∆ύο εταιρείες, µε αρκετά χαµηλό προφίλ έχουν σχηµατίσει µια αγορά µε τζίρο πέριξ των 50 εκατ. ευρώ που τροφοδοτεί τις παραγγελίες των σούπερ µάρκετ. Μάλιστα, φαίνεται πως τα ελαιόλαδα των σούπερ µάρκετ στο ράφι, δροµολόγησαν την τελευταία δεκαετία περίπου, αυτήν την αποκαθήλωση των καθιερωµένων-παραδοσιακών ετικετών στο συλλογικό του καταναλωτή, φέρνοντας µια πρώτη ποικιλοµορφία στο ράφι.
Ακολούθησαν στη συνέχεια και άλλοι, που αν και στην αρχή είχαν εξαγωγική κατεύθυνση, δεν άργησαν να διεκδικήσουν µερίδια και στην εσωτερική αγορά.
Ήταν άλλωστε οι ανάγκες αυτών των επιχειρήσεων που την περασµένη άνοιξη ως γνωστόν που κράτησαν παρά το µάγκωµα της αγοράς εν γένει ελέω πανδηµίας, σε δραστήρια επίπεδα το ελαιόλαδο, χρηµατοδοτώντας εν συνεχεία και την ανοδική πορεία των τιµών παραγωγού που καθ’ όλη την διάρκεια του χειµώνα υπέστησαν διορθώσεις σε µη βιώσιµα επίπεδα µερικά σεντς πάνω από τα 2 ευρώ.
Απαγκίστρωση από τη διεθνή τιµή του χύµα
Όσο οι εξελίξεις αυτές στην ελληνική αγορά ελαιολάδου λαµβάνουν µεγαλύτερες διαστάσεις, τόσο εντείνεται και ο ανταγωνισµός ανάµεσα στους τυποποιητές για εξασφάλιση πρώτης ύλης. Όπως εξηγούν στην Agrenda στελέχη δραστήριων εταιρειών, µε όχηµα τις εξαγωγές τυποποιηµένου ελληνικού ελαιολάδου, διαµορφώνονται και οι συνθήκες αυτές που θα επιτρέψουν µια µερική έστω απαγκίστρωση των τιµών παραγωγού στη χώρα, από τις ισορροπίες που επιβάλλουν οι µεγάλοι τυποποιητές της Ισπανίας και της Ιταλίας, οι οποίο λίγο έως πολλοί κάνοντας µεταξύ τους «συµφωνίες κυρίων» δροµολογούν το εύρος τιµών που θα ακουστεί στην ευρωπαϊκή αγορά, σχεδόν µόλις δέσει ο καρπός στα δέντρα την άνοιξη. Όσο όµως οι από κοινού προσπάθειες µικρών και µεσαίων τυποποιητών στην Ελλάδα που στοχεύουν στις διεθνείς αγορές, αποδίδουν αυξάνοντας τα µερίδια του ελληνικού προϊόντος, τόσο βελτιώνεται και η συνθήκη στο πλαίσιο της οποία κλείνονται οι συµφωνίες για την διάθεση της πρώτης ύλης ανάµεσα στην βιοµηχανία, τα ελαιοτριβεία και τους παραγωγούς.
