του Πέτρου Γκόγκου
Φωτογραφίες: Γεωργία Καραμαλή
Προς την συμβολαιακή καλλιέργεια δείχνει ότι οδεύει ο εγχώριος ελαιώνας, σε μια συνθήκη που φέρνουν οι ανάγκες για ποιοτική πρώτη ύλη των ανερχόμενων τυποποιητών οι οποίοι βλέπουν τη ζήτηση για τα ελαιόλαδά τους να μεγαλώνει. Την ίδια συνθήκη αναζητούν και οι μεθοδικοί παραγωγοί, σε μια αποστροφή από τη μεταβλητότητα των τιμών που πληρώνει το ελεύθερο εμπόριο που τιμολογεί με χαρακτηριστική μετριοπάθεια το ζήλο των καλλιεργητών στον ελαιώνα.
Αν και στην πλειονότητά τους, οι νέες συνεργασίες που «κλείνονται» σε ιδιωτικά ελαιοτριβεία με premium ετικέτες ή σε εμφιαλωτήρια φρέσκων προσπαθειών στο πεδίο του ποιοτικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου, δεν εμπίπτουν στα στενά περιθώρια της συμβολαιακής καλλιέργειας, η τάση είναι εμφανής.
Τα παραδείγματα είναι αρκετά και καλύπτουν όλη την επικράτεια, από την Κρήτη στη Μεσσηνία, την Κεντρική Ελλάδα και τις νέες ζώνες ποιοτικού ελαιολάδου που στήνονται στη Μακεδονία και την Ήπειρο.
Σαφείς κατευθύνσεις ως προς τα καλλιεργητικά πρότυπα, μια συμφωνημένη δίκαιη τιμή και η εσωτερική ικανοποίηση της αναγνώρισης στο ράφι των συλλογικών προσπαθειών παραγωγού και τυποποιητή δίνουν το κίνητρο. Αν υπάρχει ένας σύντομος και ασφαλής τρόπος ώστε να μεγαλώσουν τα μεγέθη του συσκευασμένου ελληνικού ελαιολάδου, αυτός θα ήταν η συμβολαιακή εξηγούν στελέχη της αγοράς που μέχρι ένα βαθμό έχουν εμπλακεί σε μια τέτοια σχέση. Τις περισσότερες φορές, ο ίδιος ο τυποποιητής είναι και παραγωγός και αναζητά σε γειτονικά κτήματα αξιόπιστους συνεργάτες. Η εναλλακτική είναι περισσότερο συμφέρουσα από την επέκταση των επιχειρήσεων μέσα από την εξαγορά νέων αγροτεμαχίων, ενώ παράλληλα επιτρέπει στις εταιρείες να εστιάσουν στο κομμάτι της ανάπτυξης, είτε αυτό συνεπάγεται χρονοβόρες εμπορικές επαφές, είτε συμμετοχή σε εκθέσεις, ηλεκτρονικές πωλήσεις και στην βελτίωση του brand εν γένει.
«Ο κόσμος αγοράζει brands» θα πει από την πλευρά του Κώστας Τασιάς, που με όχημα το ελαιόλαδο Αυλίς, βρίσκεται ήδη στις διεθνείς αγορές, με τον ίδιο να διαχειρίζεται μόλις 10 στρέμματα. Για τη μικρή εταιρεία από την Αυλίδα, οι ετήσιες ανάγκες ανέρχονται σε 8 περίπου τόνους έξτρα παρθένου, εκ των οποίων οι 4 μόνο παράγονται σε ιδιόκτητα κτήματα. Οι συνεργασίες που έχει αναπτύξει ο Κώστας Τασιάς, δεν ανταποκρίνονται στα μεγέθη που εμφανίζει η πρακτική της συμβολαιακής καλλιέργειας στην περίπτωση σιτηρών (σκληρό σιτάρι για ζυμαρικά, κριθάρι για βύνη) ή κηπευτικών. Ούτε διέπονται από κάποιο θεσμικό πλαίσιο. «Βρίσκω ανθρώπους με τους οποίους μπορούμε να συνεννοηθούμε και από εκεί και πέρα αναλαμβάνει το συντονισμό ο γεωπόνος μας. Ως προς την τιμή, συναντιόμαστε στη μέση από αυτό που θα πλήρωνα στο ελαιοτριβείο για να εφοδιαστώ ελαιόλαδο και από αυτό που πληρώνεται από τον ελαιοτριβέα ο παραγωγός. Αν δηλαδή το ελαιοτριβείο πουλάει ελαιόλαδο με 4,00 ευρώ σε μένα, σημαίνει ότι το αγόρασε από τον παραγωγό με 3,50 ευρώ. Οπότε η συμφωνία που κάνω με τον παραγωγό είναι στα 3,75 ευρώ» θα πει ο συνομιλητής μας δίνοντας ένα παράδειγμα. Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση του Βασίλη Κανάτα από τους Δελφούς με το ιδιαίτερα γευστικό ελαιόλαδο από ποικιλία Αμφίσσης, Mer des Oliviers de Delphes. Καθώς το brand του αναπτυσσόταν, έστησε γύρω του μια άτυπη ομάδα παραγωγών, οι οποίοι τον εφοδιάζουν με πρώτη ύλη για τα ελαιόλαδά του όσο η ζήτηση για αυτά είδε να αυξάνεται κλιμακωτά υπερβαίνοντας πλέον τους 20 τόνους, ποσότητα για την οποία δεν αρκούσαν τα κτήματά του.
Ο Grand Cru ελαιώνας της Κρήτης
Τα παραπάνω παραδείγματα, δεν εμπίπτουν ωστόσο στο πλαίσιο της συμβολαιακής, το οποίο από φέτος πριμοδοτείται εξασφαλίζοντας 50% έκπτωση φόρου εισοδήματος σε παραγωγούς. Τέτοια είναι η περίπτωση των μεθοδικών παραγωγών από τα χωριά κάτω από τα Αστερούσια Όρη στην Κρήτη. Οι παραγωγοί της «Φαμελιάς» σε μια πολυετή συνεργασία με την Terra Creta πέτυχαν διάκριση της χώρας στον διαγωνισμό ελαιολάδου Mario Solinas, έπειτα από 13 χρόνια απουσίας.
