Μετά από μια μικρή αναβολή, οι τιμές του ελαιολάδου στην Ισπανία έχουν σημειώσει νέα ρεκόρ, τόσο στην προέλευση όσο και στα σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με το παρατηρητήριο τιμών της Infaoliva, οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην προέλευση έφτασαν τα 8,988 ευρώ ανά κιλό μέσα στον Ιανουάριο, σημειώνοντας αύξηση 68 % σε σύγκριση με πέρυσι. Οι τιμές για το παρθένο ελαιόλαδο και το ελαιόλαδο λαμπάντε αυξήθηκαν επίσης.
Αύτη η δραματική αύξηση έρχεται μετά από τρεις μήνες μείωσης των τιμών στην αρχή της συγκομιδής. Η προσθήκη φρέσκων παρτίδων λαμπαντέ, παρθένου και έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην αγορά μετρίασε κάπως τη συνεχιζόμενη ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης που προκάλεσε την ιστορική αύξηση των τιμών.
Ωστόσο, υπάρχουν φόβοι ότι η παραγωγή ισπανικού ελαιολάδου το καλλιεργητικό έτος 2023/24 ενδέχεται να μην ξεπεράσει τους 700.000 τόνους. Η απροθυμία των καταναλωτών να απομακρυνθούν από την κατηγορία σε συνδυασμό με τις μέτριες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οδήγησε σε νέα υψηλά επίπεδα των τιμών στην παραγωγή.
Σύμφωνα με τον οργανισμό παρακολούθησης τιμών καταναλωτή Facua, η αύξηση αυτή επηρέασε επίσης τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, με το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο να καταγράφει αύξηση 69%. Ο οργανισμός εξέτασε τις τιμές σε 18 φίρμες έξτρα παρθένου ελαιολάδου σε έξι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και διαπίστωσε ότι η μέση τιμή για ένα λίτρο έξτρα παρθένου ελαιολάδου είχε αυξηθεί από 6,91 ευρώ τον πρώτο μήνα του 2023 σε 12 ευρώ τον Ιανουάριο του 2024 .
Ως αποτέλεσμα δύο ετών χαμηλών συγκομιδών κάτω του μέσου όρου, η κατανάλωση ελαιολάδου μειώθηκε κατά περίπου 47% στην Ισπανία. Ωστόσο, έρευνα από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ανδαλουσίας και την Grupo Oleícola Jaén διαπίστωσε ότι οι Ισπανοί καταναλωτές προσαρμόζονται στη χαμηλότερη διαθεσιμότητα ελαιολάδου και στις υψηλότερες τιμές. «Υπήρξε μείωση της εγχώριας κατανάλωσης κατά περίπου 47%», δήλωσε ο Juan Vilar, διεθνής γεωπόνος αναλυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων Vilcon που ηγήθηκε της μελέτης. «Η κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου έχει μειωθεί περίπου 5,5 κιλά».
Ωστόσο, η μελέτη δείχνει ότι οι καταναλωτές δεν απομακρύνονται από την κατηγορία του ελαιολάδου, με τους ερευνητές να βλέπουν μείωση 11% στην πώληση άλλων ραφιναρισμένων βρώσιμων ελαίων, όπως αραβοσιτέλαιο ή ηλιέλαιο, σε συνδυασμό με πολύ πιο μέτριες αυξήσεις τιμών. «Δεν υπάρχει επαρκές ελαιόλαδο διαθέσιμο για να καλύψει τη ζήτηση», είπε ο Vilar. «Αλλά η ζήτηση δεν έχει πέσει πολύ. Ο αριθμός των μονάδων ελαιολάδου που πωλήθηκαν παραμένει πολύ παρόμοιος με τα προηγούμενα χρόνια». «Για να παραμείνουν πιστοί οι καταναλωτές στην κατηγορία του ελαιολάδου, καταναλώνουν λιγότερο ελαιόλαδο και αγοράζουν φθηνότερες μορφές», πρόσθεσε.
Η μελέτη ανέδειξε τη σημαντική πτώση στις πωλήσεις έξτρα παρθένου ελαιολάδου σε δοχεία ενός λίτρου ή περισσότερο, καθώς πολλά σούπερ μάρκετ εγκατέλειψαν τα συνηθισμένα δοχεία των πέντε λίτρων που παρουσιάζονταν στο παρελθόν. Παράλληλα, παρατηρήθηκε μετακίνηση των καταναλωτών προς φθηνότερες κατηγορίες, με αυτούς που συνήθως αγοράζουν έξτρα παρθένο ελαιόλαδο να ανατρέπουν τις προτιμήσεις τους προς παρθένο ή ακόμη και προς κατηγορίες ραφιναρισμένου ελαιολάδου. «Τέλος, παρατηρήθηκε αύξηση των πωλήσεων πυρηνελαίου αυξήθηκαν κατά περίπου 160% κατά τη διάρκεια του 2023», δήλωσε ο Vilar.
Συνήθως, η Ισπανία εξάγει το 80% του πυρηνελαίου που παράγει. Ωστόσο, τα χαμηλά επίπεδα παραγωγής σημαίνουν ότι περίπου το 70% της παραγωγής πυρηνελαίου πωλήθηκε στην εγχώρια αγορά το 2023. «Οι άνθρωποι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν την κατηγορία του ελαιολάδου», είπε.
Κοιτάζοντας το μέλλον, ο Vilar είπε ότι αναμένει ότι οι τιμές στην αρχή θα παραμείνουν σταθερές. «Αν οι τιμές αυξηθούν, δεν θα είναι πολύ, αλλά δεν θα πέσουν», είπε. Συνολικά, οι τρεις κύριοι παράγοντες που θα επηρεάσουν τις τιμές είναι η συγκομιδή, η καταναλωτική ζήτηση και οι κλιματικές συνθήκες κατά την διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού. Οι εξελίξεις στους ελαιώνες της Ανδαλουσίας τον Μάϊο θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της κατεύθυνσης των τιμών του ελαιολάδου για το υπόλοιπο του 2024.
