του Γιάννη Πανάγου
Λένε πως η αγορά τον βρίσκει τον δρόμο της, ωστόσο, όταν η ίδια η χώρα υπονομεύει το θεσμικό πλαίσιο βάσει του οποίου γίνονται οι συναλλαγές στο συγκεκριμένο προϊόν με όλη την οικουμένη, τότε, είναι βέβαιο πως για την απαξίωσή του δεν φταίει ούτε το προϊόν, ούτε οι αγοραστές. Φταίει το κακό μας το κεφάλι.
Η επικείμενη καθαρογραφή και κοινοοποίηση της απόφασης του ΣτΕ με την οποία «καταρρίπτεται» η απόφαση Αποστόλου (ΥΑ 2018) που διευκόλυνε τη χρήση της εμπορικής ορολογίας «Kalamata Olives» βάσει της οποίας διακινείται, ως γνωστόν, η παραγωγή της συγκεκριμένης ποικιλίας ελιάς, απ’ όλη την Ελλάδα σε όλο τον κόσμο, εδώ και 80 χρόνια, θα έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες και στους καλλιεργητές και στις μεταποιητικές – εξαγωγικές επιχειρήσεις που το διαχειρίζονται. Η ελληνική ελιά Καλαμών για άλλη μια φορά θα χάσει έδαφος στις αγορές, γι’ αυτό, καλό είναι, αν υπάρχει οργανωμένη Πολιτεία, να λύσει θεσμικά το πρόβλημα που άνοιξαν τοπικές έριδες και οι δικαστικές προσφυγές.
Μια πρώτη ερώτηση προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργο Γιωργαντά, απευθύνει ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Κωσταντόπουλος, ωστόσο, το πρόβλημα της ελιάς Καλαμών υπερβαίνει τα στενά όρια ενός νομού, έχει να κάνει με το προϊόν που είναι εθνικό και θα πρέπει να τύχει συνολικής ρύθμισης, επί της οποίας οφείλουν να ομονοήσουν όλοι όσοι αντιλαμβάνονται το συμφέρον αυτής της χώρας και δεν εμφορούνται από ιδιοτελείς σκοπούς.
Η ερώτηση του βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας έχει ως ακολούθως:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιώργο Γεωργαντά
Θέμα: Τεράστια η ανησυχία των παραγωγών ελιάς Καλαμών της Αιτωλοακαρνανίας μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας
Η Αιτωλοακαρνανία είναι ο μεγάλος παραγωγός της επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών της χώρας, συμμετέχοντας με ποσοστό 44% στη συνολική εγχώρια παραγωγή. Είναι μία από τις κυρίαρχες καλλιεργούμενες ποικιλίες στον κάμπο του Μεσολογγίου και ευρύτερα στην Αιτωλοακαρνανία, στηρίζοντας το οικογενειακό εισόδημα χιλιάδων καλλιεργητών της περιοχής.
Η ελιά Καλαμών της Αιτωλοακαρνανίας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας διακινείται από το 1930 διεθνώς με την ονομασία Calamata/Kalamata olives. Μάλιστα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ίδιο το ελληνικό κράτος με το Π.Δ. 221/1979, θωρακίζοντας το ήδη τότε γνωστό brand name “Calamata olives” στις αγορές του εξωτερικού, υποχρέωσε ρητά τις εξαγωγικές επιχειρήσεις να εξάγουν τις επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαμών με την ονομασία αυτή.
To 1993, πραγματοποιήθηκε κατοχύρωση του ΠΟΠ με το όνομα “Ελιά Καλαμάτας” / PDO “Elia Kalamatas”, κάτι που σημαίνει προέλευση του προϊόντος, χωρίς να ληφθούν υπ’όψιν οι σοβαρές επιπτώσεις για τους ελαιοπαραγωγούς και τις μεταποιητικές/εξαγωγικές επιχειρήσεις όλης της χώρας που έχουν ως αντικείμενο τις ελιές Καλαμών που δεν προέρχονται από τη Μεσσηνία. Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται εύκολα αντιληπτό αν ληφθεί υπ’όψιν ότι η παραγωγή ελιάς Καλαμών στη Μεσσηνία δεν ξεπερνά το 0,33% της εγχώριας παραγωγής!
Το 2018 και μετά από μεγάλη αναταραχή που είχε προκληθεί σε παραγωγούς και επιχειρήσεις και στις διεθνείς αγορές εκδόθηκε η υπ’αριθμ. 331/20735/26.2.2018 Υπουργική Απόφαση που ρύθμιζε το εν λόγω ζήτημα, επιτρέποντας την εξαγωγή των εμπορικών τύπων των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας “Καλαμών” με την καθιερωμένη και θεσμοθετημένη ονομασία τους “Kalamata Olives” (ανερχόμενες σε άνω των 73.000 τόνων ετησίως), όπως επίσης και την διάθεση χωρίς κανένα πρόβλημα και του εμπορικού τύπου ΠΟΠ “Ελιά Καλαμάτας” / PDO “Elia Kalamatas” (με την παραγωγή τους να ανέρχεται μόλις σε 277 τόνους ετησίως). Με τον τρόπο αυτό, συνεχίστηκε κανονικά η εξαγωγή ελιάς Καλαμών ως Kalamata olives, όπως επίσης και η εξαγωγή ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας ως PDO “Elia Kalamatas”, χωρίς να θίγονται τα συμφέροντα καμίας πλευράς.
Όπως ωστόσο έγινε γνωστό σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του ακυρώνει την Υπουργική Απόφαση του 2018, με αποτέλεσμα οι εξαγωγείς της ελιάς Καλαμών να μην μπορούν πια να χρησιμοποιούν την ονομασία “Kalamata olives”, μετά από 90 χρόνια συναλλαγών με αυτή την ονομασία!
Οι συνέπειες αναμένονται εφιαλτικές. Με τα νέα δεδομένα, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις της ελιάς Καλαμών -πλην των Μεσσήνιων- οδηγούνται στην καταστροφή, αφού θα αποκλειστούν από τις αγορές του εξωτερικού όπου το προϊόν τους είναι γνωστό με συγκεκριμένη ονομασία. Λαμβάνοντας μάλιστα υπ’όψιν ότι η εξαγωγή της ελιάς Καλαμών αποφέρει στη χώρα έσοδα άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, οι οικονομικές συνέπειες αγγίζουν όχι μόνο ένα προϊόν κι έναν κλάδο, αλλά ολόκληρη την ελληνική οικονομία.
Ταυτόχρονα, δίνεται τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε παραγωγούς τρίτων χωρών (Αίγυπτος, Τουρκία, κ.α.) και ιδιαίτερα στις αγορές των τρίτων εισαγωγικών χωρών (ΗΠΑ, Καναδάς, Αραβικές χώρες κ.α.), όπου δεν ισχύουν οι Κοινοτικοί Κανονισμοί και όπου εξάγεται περίπου το 40% της ελληνικής παραγωγής. Τούτο διότι οι παραγωγοί των ελαιοπαραγωγικών ανταγωνιστριών χωρών αυτών, εκμεταλλευόμενοι την ελληνική ονομασία, θα μπορούν να εμπορεύονται κανονικά τα προϊόντα τους με την ονομασία “Kalamata olives” χωρίς καμία συνέπεια, ενώ στο ελληνικό προϊόν θα απαγορεύεται να εξαχθεί στις διεθνείς αγορές με την ονομασία αυτή.
Οι παραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας οδηγούνται σε αδιέξοδο. Η τοπική κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό και η Τοπική αυτοδιοίκηση εκφράζει την έντονη ανησυχία της για τους παραγωγούς της ελιάς Καλαμών. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιβάλλεται να αναλάβει άμεσα δράση για την επίλυση του προβλήματος. Ενός προβλήματος στο οποίο έχει συντελέσει το ίδιο το Δημόσιο, οδηγώντας από τη μία τους παραγωγούς επί δεκαετίες σε εξαγωγές με την ονομασία Kalamata olives και από την άλλη προβαίνοντας σε ενέργειες αναγνώρισης ονομασίας προϊόντων χωρίς σχεδιασμό και χωρίς συνυπολογισμό των συνεπειών και των πραγματικών συνθηκών της αγοράς.
Κατόπιν αυτών ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
- Σε ποιες άμεσες ενέργειες θα προβεί το Υπουργείο για την προστασία των παραγωγών της ελιάς Καλαμών στην Αιτωλοακαρνανία, που είναι πρώτη πανελλαδικά στην παραγωγή ελιάς Καλαμών αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα, απέναντι στα δεδομένα που διαμορφώνει η απόφαση του ΣτΕ;
- Πώς θα αποκατασταθεί η δυνατότητα των Ελλήνων παραγωγών και επιχειρήσεων που εξάγουν ελιά Καλαμών/KALAMATA να χρησιμοποιούν την ονομασία “Kalamata olives” στις εξαγωγές τους, όπως πράττουν τα τελευταία 90 χρόνια ;
Ο Ερωτών Βουλευτής
Δημήτρης Κωνσταντόπουλος
Νωρίτερα το Agronews έγραφε:
Αναστάτωση με οικονομικό κόστος μετά την απόφαση ΣτΕ για την Ελιά Καλαμών
Την άμεση αναζήτηση πολιτικής λύσης υπαγορεύει η τελευταία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία είναι σαν να ρίχνει «λάδι στη φωτιά» της χρόνιας διαμάχης γύρω από τη χρήση της εμπορικής ονομασίας «Kalamata Olives».
Πιο συγκεκριμένα και με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, η απόφαση που δεν έχει ακόμα καθαρογραφεί και κοινοποιηθεί στους εμπλεκόμενους, απορρίπτει και ακυρώνει της Υπουργική Απόφαση της 7ης Φεβρουαρίου 2018 (γνωστή ως απόφαση Αποστόλου) με την οποία διευκολύνονταν η χρήση της επίμαχης εμπορικής ονομασίας «Kalamata Olives» σε προϊόν της συγκεκριμένης ποικιλίας που δεν παράγεται στη Μεσσηνία αλλά σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας.
Οι πληροφορίες θέλουν το ΣτΕ να μην μπαίνει στην ουσία της υπόθεσης και να μένει σε τυπικά ζητήματα, με σημαντικότερο το γεγονός ότι η απόφαση Αποστόλου δεν αιτιολογεί αν πληρούνται σωρευτικά οι όροι του άρθρου 42 το Κανονισμού, βάσει του οποίου έχει γίνει η κατοχύρωση του ΠΟΠ Καλαμάτας.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε θα πρέπει το ταχύτερο δυνατόν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να επανέλθει «διορθώνοντας» στο τυπικό της σκέλος την απόφαση Αποστόλου, έτσι ώστε να είναι σύμφωνη με τις επιταγές του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση δεν μπορεί να μείνει θεσμικά μετέωρη, καθώς, κάθε μέρα που περνάει, δημιουργείται τεράστια οικονομική ζημιά για την εγχώρια παραγωγή της συγκεκριμένης ποικιλίας, της οποίας οι εξαγωγές προσεγγίζουν τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Ήδη, η αναστάτωση που έχει δημιουργηθεί το τελευταίες ώρες, δηλαδή μετά την δημοσιοποίηση των πληροφοριών περί της απόφασης είναι μεγάλη και δεν αφορά μόνο στις εμπορικές επιχειρήσεις που διακινούν το προϊόν αλλά και στην τιμή με την οποία φεύγει το προϊόν από τον παραγωγό.
Οι ιθύνοντες οφείλουν να κατανοήσουν ότι εάν τα πράγματα μείνουν ως έχουν (μετά την απόφαση του ΣτΕ), περισσότεροι από 60.000 τόνοι ελιάς Καλαμών εγχώριας παραγωγής δεν θα μπορούν να διακινηθούν με το ιστορικό εμπορικό όνομα Kalamata Olives (δικαίωμα σ’ αυτό θα έχουν μόνο οι 2.500 τόνοι της Μεσσηνίας), ενώ την ίδια στιγμή, το σύνολο της παγκόσμιας παραγωγής ελιάς, ποικιλίας Καλαμών, θα συνεχίσει να διακινείται κάνοντας χρήση της συγκεκριμένης ορολογίας.
Νωρίτερα το Agronews έγραφε:
Αποκλειστικότητα του όρου «Kalamata» στη Μεσσηνία, «Καλαμών» στην υπόλοιπη χώρα αποφάσισε το ΣτΕ
Με απόφασή του το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι μόνο οι Μεσσήνιοι παραγωγοί της ελιάς Καλαμών, μπορούν να αναγράφουν στις συσκευασίες την ένδειξη «Καλαμάτα» («Kalamata»), ενώ αντίθετα οι παραγωγοί ελιάς της ποικιλίας αυτής άλλων περιοχών (εκτός της Μεσσηνίας) θα αναγράφουν απλά ποικιλία «Ελιές Καλαμών» και την περιοχή προέλευσης.
Ειδικότερα, το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ με την υπ΄ αριθμ. 1149/2022 απόφασή του, (πρόεδρος η Μαρία Καραμανώφ και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας Μαρία Παπαδοπούλου) έκανε δεκτή την αίτηση του «Συλλόγου Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» που ζητούσε να ακυρωθεί η από 7.2.2018 απόφαση του υπουργού και υφυπουργού Ανάπτυξης (τροποποίησε παλαιότερη του 2016) ως προς το σκέλος της καταχώρησης στο Μητρώο Ποικιλιών της ποικιλίας ελιάς με την ονομασία «Καλαμάτα» («Kalamata»).
Ο εν λόγω Σύλλογος υποστήριζε ότι η επίμαχη υπουργική απόφαση έχει εκδοθεί κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, γιατί επιτρέπει τη χρησιμοποίηση του όρου ελιά Καλαμάτας ως συνώνυμο της ποικιλίας της ελιάς Καλαμών, παρά το γεγονός ότι η ονομασία «Καλαμάτα» αποτελεί προστατευόμενο δικαίωμα προέλευσης.
Τελικά το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ακύρωσε την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση λόγω μη νόμιμης αιτιολογίας, καθώς οι αρμόδιοι υπουργοί προχώρησαν στην καταχώρηση του ονόματος «Kalamata», χωρίς να λάβουν υπόψη τις προϋποθέσεις του επιτάσσει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Σχετικό Δελτίο Τύπου του βουλευτή Μεσσηνίας Περικλή Μαντά:
Η «Βασίλισσα» ξανά στο θρόνο της
«Η σημερινή ημέρα είναι ιστορική για τη Μεσσηνία και αποτελεί μια ημέρα δικαίωσης. Διότι σήμερα το ΣτΕ έβαλε οριστικά τέλος σε μια πραξικοπηματικού χαρακτήρα υπουργική απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με την οποία καταπατήθηκε κάθε έννοια νομιμότητας και σεβασμού των ευρωπαϊκών κανόνων, πλήττοντας βάναυσα την προστασία που απολάμβανε ένα εμβληματικό προϊόν της Μεσσηνίας, η ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.
Με τη σημερινή απόφαση του ΣτΕ ακυρώνεται η προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση Αποστόλου και αποκαθίσταται οριστικά η νομιμότητα. Μπαίνει έτσι ένα τέλος στην υπονόμευση των νόμιμων διαδικασιών και των ευρωπαϊκών κανόνων και ακυρώνεται ο απώτερος σκοπός όλης αυτής της μεθόδευσης, που δεν ήταν άλλος από την έμμεση καταστρατήγηση του ΠΟΠ, εις βάρος των παραγωγών και προς όφελος των μεγάλων συμφερόντων που εξυπηρετούνταν από αυτή την εξέλιξη.
Από την πρώτη στιγμή συντάχθηκα με τις διεκδικήσεις του ΣΥΜΕΠΟΠ, πίστεψα στο ορθό του αιτήματος για ακύρωση της απόφασης Αποστόλου και εξάντλησα κάθε κοινοβουλευτική ή μη διαδικασία στην οποία είχα πρόσβαση, προκειμένου να πείσω για το δίκαιο του αιτήματός μας. Σήμερα, με την οριστική ακύρωση της απόφασης, μια μεγάλη νίκη της Μεσσηνίας γίνεται πράξη και αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το νόμιμο, το ορθό και το δίκαιο πάντα θα επικρατούν».
