Οι έντονοι καύσωνες επιβραδύνουν φυσιολογικές διεργασίες του φυτού αλλά και την ελαιοποίηση, ενώ υπό ακραίες συνθήκες οδηγούν σε έντονη καρπόπτωση.
Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες οδεί σε απώλεια νερού, αναστολή των φυσιολογικών διεργασιών και κλείσιμο των στομάτων. Βέβαια, για να γίνει αυτό, χρειάζεται χρόνος. Τα πολύ σύντομα σοκ «θερμοπληξίας» κάτω από 33oC δεν προκαλούν μόνιμη βλάβη στις μεμβράνες, ούτε αλλοιώνουν την περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες. Η απόκριση επομένως είναι αναστρέψιμη εάν η έκθεση γίνεται για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Να σημειωθεί πως η φυλλική επιφάνεια είναι πάντα 4-8oC πάνω από το εξωτερικό περιβάλλον.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση το τεύχος 45 του Ελαίας Καρπός
Απ’ την άλλη, θερμική καταπόνηση για περίοδο περισσότερο από 2-3 ημέρες προκαλούν φυσιολογικές αποκρίσεις που απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν, ακόμη και 30 ημέρες ή περισσότερο, με συνέπεια την επιβράδυνση των φυσιολογικών διεργασιών που είναι κρίσιμες για την παραγωγικότητα, όπως η διαίρεση ή η επέκταση των κυττάρων ελιάς. Κατά κανόνα, η μεγάλη ζημιά γίνεται ιδιαίτερα σε ξερικά χωράφια με ελαιώνες λόγω του θερμικού στρες και της υδατικής καταπόνησης. Σε ποτιστικούς ελαιώνες κατά τη διάρκεια της ξηρασίας, η συμπληρωματική άρδευση μπορεί να διατηρήσει την υγεία και την παραγωγικότητα των δέντρων, ειδικά κατά τις κρίσιμες περιόδους ανάπτυξης των καρπών. Σε ξερικούς ελαιώνες η καταπόνηση των ελαιόδεντρων από το θερμικό στρες είναι πολύ πιο έντονη και εμφανής.
Άμεσες μέθοδοι μείωσης του θερμικού στρες
Στην πράξη υπάρχουν ουσιαστικά δύο δυνατότητες μείωσης των επιπτώσεων της θερμικής καταπόνησης στο ελαιόδεντρο. Όπως συμβαίνει με τα ανακλαστικά πάνελ που χρησιμοποιούνται στα παράθυρα του αυτοκινήτου το καλοκαίρι, η ανάκλαση μέρους της φωτεινότητας προκαλεί μια ελαφρά μείωση της θερμοκρασίας στο φύλλο. Επομένως η θερμότητα που αντιλαμβάνεται η ελιά θα είναι χαμηλότερη από την πραγματική θερμοκρασία. Πράγματι, η χρήση καολίνης και ζεόλιθου αντανακλά μέρος του προσπίπτοντος φωτός, μειώνοντας τη θερμική καταπόνηση. Με την αύξηση της άρδευσης αυξάνεται επίσης το διαθέσιμο νερό για την ελιά, το οποίο μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να αυξήσει την εξατμισοδιαπνοή. Κατά τη διαδικασία της εξάτμισης, τα μόρια με την υψηλότερη κινητική ενέργεια απομακρύνονται, με αποτέλεσμα τη μείωση της μέσης κινητικής ενέργειας των μορίων που παραμένουν. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε μείωση της θερμοκρασίας στα φύλλα, προσφέροντας έτσι μια φυσική μέθοδο ψύξης του φυτού.
