Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Ψιλιώτη
Στη φράση αυτή συµπυκνώνει το βασικό εµπόδιο στην εξέλιξη της ελαιοκαλλιέργειας στη χώρα µας, ο Οδυσσέας Βλαχάβας, γευσιγνώστης ελαιολάδου και σύµβουλος ελαιοποίησης. Με αφορµή τον διεθνή διαγωνισµό ελαιόλαδου που έγινε στη Σητεία της Κρήτης, ATHENA IOOC, σε ένα από τα διαλείµµατα της γευστικής δοκιµής των ελαιόλαδων, o κ. Βλαχάβας περιέγραψε στην Agrenda την οπτική του για την εξέλιξη της ελαιοπαραγωγής στην Ελλάδα, υπογραµµίζοντας πόσο άρρηκτα συνδεδεµένη είναι η εκπαίδευση µε την πρόοδο της ποιότητας του προϊόντος και ότι πολλοί παραγωγοί συνεχίζουν να µην είναι εξοικειωµένοι µε την ιδέα να έχουν ένα σύµβουλο ελαιοποίησης. Κλειδί επιτυχίας και οι επενδύσεις σε ορθές καλλιεργητικές πρακτικές.
Πότε γεννήθηκε η αγάπη σας για το ελαιόλαδο και πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας µε τον κλάδο;
Όλο αυτό ξεκίνησε πραγµατικά από έρωτα γύρω από τις ελιές. Βρέθηκα κάποια στιγµή στη Χαλκιδική για να µαζέψω την παραγωγή. Από τότε µου δηµιουργήθηκε η ανάγκη να σταµατήσω ό,τι έκανα ως εκείνη τη στιγµή και να ασχοληθώ µε το ελαιόλαδο, αποκλειστικά. Ως ένα µέρος ασχολούµαι και µε την παραγωγή αλλά τα τελευταία χρόνια, κατά κύριο λόγω ασχολούµαι µε τη συµβουλευτική. Από το 2014 και ύστερα ξεκίνησα να κάνω συµβουλευτική στη δηµιουργία blend ελαιολάδου από µία ή περισσότερες ποικιλίες. Αυτό έφερε κατόπιν επισκέψεις σε ελληνικά ελαιοτριβεία, τη δηµιουργία, και το στήσιµο ελαιοτριβείων από την αρχή ως το τέλος, αλλά και την ενασχόληση µε τυποποιητήρια ελαιόλαδου.
Πού εκπαιδευτήκατε και πόσο δύσκολο ήταν να ειδικευτείτε στο ελαιόλαδο;
Εκπαιδεύτηκα στην κυρία Έφη Χριστοπούλου (χηµικός στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ∆ιεθνές Συµβούλιο Ελαιόλαδου) και έπειτα συνέχισα µε αρκετά σεµινάρια. Η µία πρόκληση έφερνε την άλλη γιατί το ελαιόλαδο ήταν το πάθος µου. Θεωρώ πως όταν αγαπάς αυτό που κάνεις δεν είναι τίποτα δύσκολο.
Από τα µάτια ενός ειδικού πώς εξελίσσεται η παραγωγή ελαιόλαδου τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα;
Το ελαιόλαδο έχει εξελιχθεί αρκετά. Έχουν γίνει πολλά βήµατα και πρόοδοι από τον καιρό που ξεκίνησα εγώ, και στο κοµµάτι της παραγωγής αλλά και στη µεταποίηση. Υπάρχουν περιοχές που χρειάζονται πολλή δουλειά στην ποιοτική καλλιέργεια του ελαιώνα ώστε να βγει ένα καλό αποτέλεσµα. Καλώς ή κακώς, τα οικονοµικά δεδοµένα της τελευταίας δεκαετίας έχουν οδηγήσει κόσµο στην ελαιοπαραγωγή να αδυνατεί να καλλιεργήσει, µειώνοντας την επένδυση στην ορθή φροντίδα των ελαιόδεντρων, και κατά συνέπεια την παραγωγή χαµηλής ποιότητας τελικού προϊόντος.
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ποιότητα του ελαιόλαδου στη χώρα µας;
Σίγουρα αυτήν τη στιγµή η καλλιέργεια, από όπου και ξεκινάει η ποιότητα του τελικού προϊόντος , επηρεάζεται από τις αυξήσεις των τιµών σε λιπάσµατα και άλλα µέσα φροντίδας. Μόνιµο και διαφορετικό πρόβληµα όµως είναι η κλιµατική αλλαγή. Πέρυσι χάσαµε πολύ µεγάλες ποσότητες καρπού. Στην ανθοφορία τα δέντρα δεν είχαν δέσει, γιατί υπήρχε παρατεταµένος καύσωνας, και η ποιότητα έπεσε κατακόρυφα. Φέτος, µέχρι τώρα η χρονιά φαίνεται να είναι από τις καλύτερες, ωστόσο αναµένουµε τα µέσα µε τέλη Μαΐου που είναι και η κρίσιµη περίοδος για να µιλήσουµε µε σιγουριά.
Κατά πόσο οι ελαιοπαραγωγοί ενδιαφέρονται να εξελίξουν την επιστήµη τους µέσω της συµβουλευτικής;
Στα ελαιοτριβεία έρχοµαι σε επαφή µε πολλούς ελαιοπαραγωγούς. Σε πολλούς δεν είναι οικείο το ότι ένας σύµβουλος ελαιοποίησης θα έρθει κοντά τους µε σκοπό να τους εξηγήσει κάποια πράγµατα που θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα του λαδιού. Και οι αλλαγές στην πλειοψηφία τους έχουν να κάνουν µε τον τρόπο που θα αντιµετωπίσουν κυρίως την καλλιέργεια.
Τι στέκεται εµπόδιο στην εξέλιξη των ίδιων των ελαιοπαραγωγών ;
Η παιδεία και η εκπαίδευση. Είµαστε η τρίτη χώρα παραγωγής και δεν έχουµε βασική εκπαίδευση στο ελαιόλαδο. Οι καταναλωτές δεν είναι εκπαιδευµένοι. Το κυριότερο είναι να εκπαιδεύσουµε τα νέα παιδιά για να υπάρξει αποτέλεσµα στο µέλλον. Στην προ-covid περίοδο επισκεπτόµουν διάφορα σχολεία, για να µάθω στα παιδιά κυρίως τα ελαττώµατα του ελαιόλαδου, που είναι και αντικειµενικά χαρακτηριστικά, γιατί το ελαιόλαδο έχει και χαρακτηριστικά που είναι υποκειµενικά. Τα παιδιά µπορούν να αλλάξουν τις συνήθειες και τις νοοτροπίες των γονιών.
Πόσο συµβάλλουν διαγωνισµοί σαν τον Athena IOOC στο ελληνικό ελαιόλαδο;
Τέτοιοι διαγωνισµοί µόνο καλό µπορούν να κάνουν στους κριτές, στους παραγωγούς αλλά και στην ποιότητα του ελληνικού ελαιόλαδου. ∆εν υπάρχει µεγαλύτερη διαφήµιση από το να δοκιµάζουν το ελαιόλαδο ξένοι γευσιγνώστες και να υπάρχει µια αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι το θετικό της υπόθεσης είναι πως τα ελαιόλαδα που δεν βραβεύονται, δεν πρέπει να το βλέπουν ως «απόκλιση». Κάθε άλλο, αποτελεί ένα κίνητρο να εντοπιστούν τα σφάλµατα που έκαναν ένα ελαιόλαδο να µην βραβευτεί. Και πολλοί είναι οι ελαιοπαραγωγοί που µέσα από αυτό το µοτίβο εξελίχθηκαν στο χρόνο και βελτίωσαν την ποιότητα του προϊόντος.
Ο Οδυσσέας Βλαχάβας κατάγεται από την Κοζάνη και διαµένει µε την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φυσικοθεραπεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ για κάποια χρόνια εργάστηκε στον κλάδο της ένδυσης. Με τον πρωτογενή τοµέα ξεκίνησε να ασχολείται το 2008. Κατόπιν εκπαιδεύτηκε στην ελαιοπαραγωγή, παρακολούθησε σεµινάρια και δηµιούργησε το δικό του ελαιόλαδο, το «Εllion». Πλέον, ασχολείται µε τη συµβουλευτική ελαιοποίησης και τη γευσιγνωσία.
