της Σοφίας Σπύρου
Όταν ο Μιχάλης Χελιδώνης αποφάσισε να επενδύσει σε υπέρπυκνη φυτεία πριν από επτά χρόνια πήρε διπλό ρίσκο. Στην περιοχή της Ξάνθης η ελαιοκαλλιέργεια είναι περιορισμένη και παράλληλα η υπέρπυκνη φύτευση με ποικιλία Arbequina και μάλιστα βιολογική είναι σπάνια στην Ελλάδα. Εντούτοις η απόφαση πάρθηκε μετά από προσεκτική έρευνα και βασίστηκε στην εμπειρία της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής που διατηρεί πειραματικό ελαιώνα υπέρπυκνης φύτευσης καθώς και στην τεχνογνωσία άλλων καλλιεργητών υπέρπυκνης στην Ελλάδα. Μέχρι στιγμής το στοίχημα που έβαλε ο κ. Χελιδώνης έχει θετικό αποτέλεσμα. Η Arbequina δείχνει πλήρως προσαρμοσμένη στις συνθήκες της περιοχής. Επιπλέον το ελαιόλαδο, που έχει κερδίσει διάκριση στο διαγωνισμό του Λονδίνου, εμφανίζει πολύ θετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ενώ έχει και υψηλό φαινολικό περιεχόμενο. Εφόσον και τα οικονομικά αποτελέσματα εξακολουθήσουν να είναι θετικά, η ανερχόμενη επιχείρηση θα συμβάλει στο να αναδειχθούν οι δυνατότητες που έχει η υπέρπυκνη στην Ελλάδα. Αν κατακτήσει δε και ξένες αγορές σύμφωνα με το σχεδιασμό του κ. Χελιδώνη θα αποτελεί ένδειξη ότι με όχημα μια ισπανική ποικιλία ο Έλληνας παραγωγός μπορεί να ανταγωνιστεί ελαιόλαδα της Ιβηρικής στις αγορές των εξαγωγών.
Τα δέντρα της Άναξ εκτείνονται σε ελαιώνα 70 στρμ. φυτεμένο με 165 δέντρα/στρμ. και βρίσκονται κυρίως σε επικλινές έδαφος. Το εξαιρετικά παρθένο αγουρέλαιο με φρουτώδες 5,1, πικάντικο 4,4 και πικρό 2,9 έχει αρώματα από ώριμα φρούτα και μπαχαρικά, αμύγδαλο, τροπικά φρούτα, φρεσκοκομένο χορτάρι, αγγινάρα και τομάτα. «Οι οδηγίες του γεωπόνου ήταν να μαζεύουμε τον καρπό μιτό μαύρο μισό πράσινο, όμως εγώ παράκουσα και τον μαζεύω όλο πράσινο. Το αποτέλεσμα είναι ότι το προϊόν έχει όλη την εκρηκτικότητα, εμφανίζει οξύτητα κάτω από 0.2 και διαθέτει πολύ υψηλές πολυφαινόλες. Το κατώφλι του Κανονισμού προβλέπει ότι το ελαιόλαδο μπορεί να αποκτήσει ισχυρισμό υγείας είναι 250 mg/l και πέρυσι πετύχαμε 1000 mg/l », θα πει ο κ Χελιδώνης που κατά κύριο επάγγελμα είναι δικηγόρος.
Μπορεί να έχει εισαχθεί από την Ισπανία ωστόσο η Arbequina όπως εξηγεί ο κ Χελιδώνης είναι πλήρως προσαρμοσμένη και ακμάζει στην περιοχή της Ξάνθης. Αυτό μαρτυρά η παραγωγικότητα των δέντρων με τις παραγόμενες ποσότητες να διπλασιάζονται χρόνο με το χρόνο την τελευταία τετραετία που έχουν μπει στη φάση παραγωγής. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι τα δέντρα που το 2020 παρήγαγαν γύρω στους πέντε τόνους ελαιόλαδο δεν εμφανίζουν το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας. «Τα δέντρα δίνουν καρπό κάθε χρόνο, γεγονός που αποδίδω πέρα από τις σωστές καλλιεργητικές πρακτικές και στην επιτυχημένη προσαρμογή της ποικιλίας στην περιοχή», θα πει ο κ Χελιδώνης.
Η πιο σοβαρή απόφαση που έχει ίσως να πάρει ένας καλλιεργητής υπέρπυκνης αφορά στο κλάδεμα. Ο κ. Χελιδώνης στην αρχή του εγχειρήματος φρόντισε να ενημερωθεί και να μάθει από την εμπειρία άλλων καλλιεργητών, ώστε να αποφύγει λάθη. «Είδαμε υπέρπυκνους ελαιώνες σε γόνιμα εδάφη που τα δέντρα είχαν εξαιρετικά ζωηρή ανάπτυξη κάτι που προκαλούσε χαρά στους καλλιεργητές. Υπήρχαν φυτείες που τον πρώτο χρόνο η κώμη έφτασε τα δύο μέτρα». Τελικά όμως όπως εξηγεί η ζωηρότητα δεν είναι θετικό στοιχείο διότι το δέντρο ξεφεύγει γρήγορα και δημιουργεί ξύλινο κομμάτι εις βάρος της κώμης. «Μας ενδιαφέρει να έχουμε ένα δέντρο μικρών διαστάσεων το οποίο να έχει έντονη ανθοφορία και καρποφορία. Στόχος μας είναι από ένα μικρό δέντρο να πάρουμε ποσότητα ανάλογη με αυτή από μεγάλο δέντρο», θα πει ο κ. Χελιδώνης.
Άλλη κρίσιμη απόφαση που πήρε ο κ Χελιδώνης ήταν να ακολουθήσει βιώσιμες ήπιες μεθόδους καλλιέργειας. Ο ίδιος εξηγεί ότι θα είχε εφαρμόσει βιολογική καλλιέργεια από τα πρώτα βήματα αλλά ανέβαλε την απόφασή του για να ακολουθήσει τις συμβουλές του γεωπόνου. Από τον έκτο χρόνο ξεκίνησε και σήμερα η εκμετάλλευση είναι σε μετάβαση προς βιολογική. Επιπλέον στα επικλινή εδάφη που βρίσκεται η πλειονότητα των δέντρων εφαρμόζεται ακαλλιέργεια. «Επίσης στο κτήμα δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ ζιζανιοκτόνο ενώ το χόρτο το κουρεύουμε με χλοοκοπτική και καταστροφέα» συμπληρώνει.
Περισσότερα από 25 χρόνια
Ο κ Χελιδώνης αναμένει ότι ο κύκλος ζωής των δέντρων του θα ξεπεράσει την 25ετία που θεωρείται από ορισμένους ότι αποτελεί τον μέγιστο χρόνο ζωής της υπέρπυκνης. «Στην Ισπανία κάνουν ειδική διαχείριση για να προσαρμόσουν τα δέντρα και η καλλιέργεια γίνεται προς διευκόλυνση των μηχανημάτων. Εμείς αντίθετα κάνουμε ό,τι μπορούμε προς διευκόλυνση των δέντρων και νομίζω ότι η υπέρπυκνη μπορεί να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στη δική μας περίπτωση», καταλήγει ίδιος.
