Τις προοπτικές μιας νέας εμπορικής περιόδου με θετικό πρόσημο για τους παραγωγούς, στηρίζουν τα θεμελιώδη μεγέθη προσφοράς/ζήτησης και προδίδει η αισιοδοξία των ελαιοκαλλιεργητών στα παραγωγικά κέντρα της ελιάς, ακόμα κι αν ποσοτικά η φετινή χρονιά δεν αφήνει υποσχέσεις.
Μόλις τα προηγούμενα 24ωρα ξεκίνησαν οι πρώτες πράξεις για ελαιόλαδα περσινής εσοδείας, με τις τιμές να επικυρώνουν τα 8,50 ευρώ το κιλό με τα οποία έκλεισε ο Ιούλιος πριν την καλοκαιρινή ανάπαυλα, ενώ πλέον οι διαπραγματεύσεις ανεβαίνουν ένα ακόμα σκαλοπάτι προς την τιμή των 10 ευρώ στον παραγωγό, στόχος όχι και τόσο αυθαίρετος δεδομένων των συνθήκων. Αφού ήδη οι συζητήσεις συνεταιρισμού της Λακωνίας με εταιρεία της περιοχής, γίνονται στη βάση των 8,60 έως 8,80 ευρώ.
Η συζήτηση στην ευρωπαϊκή αγορά ελαιολάδου δεν εστιάζει πλέον στην άνοδο των τιμών, η οποία θεωρείται δεδομένη, ειδικά για τα δυσεύρετα και φέτος έξτρα παρθένα ελαιόλαδα, αλλά στο πότε θα υπάρχουν συνθήκες για μια πιθανή πρώτη αποκλιμάκωση των τιμών, με όλους να συμφωνούν πως κάτι τέτοιο θα αργήσει για τουλάχιστον ένα χρόνο.
Andrea Carrassi, γενικός διευθυντής της Ιταλικής Ένωσης Βιομηχανίας Ελαιολάδου
Ωστόσο, ακόμα και σε ένα τέτοιο περιβάλλον καταλυτικών ελλείψεων και αξιόλογων αντοχών στην κατανάλωση, το εμπόριο και ιδίως οι μεσίτες αναπτύσσουν μια στρατηγική συγκράτησης των τιμών παραγωγού, με τελευταία χαρακτηριστική αναφορά την καθυστέρηση επανεκκίνησης των πράξεων στην αγορά μετά την καλοκαιρινή ανάπαυλα. Το Μπάρι ανακοίνωσε με καθυστέρηση μιας εβδομάδας νέα λίστα τιμών, με τις τιμές ωστόσο να διαμορφώνουν νέα υψηλά στην περιοχή των 9,50 ευρώ ο τόνος.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται να διασαφηνίσει πως κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η αγορά ελαιολάδου έχει εισέλθει σε μια νέα εποχή, όσον αφορά στις τιμές της πρώτης ύλης, με τη νέα συνθήκη να καθιστά για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια στην σύγχρονη ιστορία, κερδοφόρα την ενασχόληση με την καλλιέργεια ελιάς.
Ως προς την κατανάλωση, ενθαρρυντικά είναι τα δημοσιεύματα από τις αγορές της Ισπανίας, που θέλουν τους καταναλωτές να φτιάχνουν αποθέματα, φοβούμενοι όχι μόνο περαιτέρω άνοδο των τιμών στο ράφι αλλά κυρίως ελλείψεις. Το φαινόμενο των μαζικών αγορών ελαιολάδου από καταναλωτές στην τριάδα των βασικών ελαιοπαραγωγών χωρών της Ευρώπης, έρχεται να υπερτονίσει τις ελλείψεις. Πλέον, η μέση τιμή στην Ισπανία αγγίζει τα 8,5 ευρώ, με τις κορυφές να βρίσκονται μια ανάσα από τα 9 ευρώ (8,86 ευρώ το κιλό).
Αποφασισμένοι οι παραγωγοί για διψήφια τιμή στη σοδειά του 2023
Στη βάση των 8,70 ευρώ ανά κιλό συγκλίνουν οι προθέσεις του εμπορίου και οι αξιώσεις των παραγωγών για τα τελευταία αποθέματα της περσινής εμπορικής περιόδου, καθώς και για τις πρώτες πράξεις που θα αφορούν σε φρέσκα ελαιόλαδα. Με τη συνθήκη στην υπόλοιπη Ευρώπη να συντηρεί τις τιμές ενόψει της νέας ελαιοκομικής περιόδου στα πρόσφατα ιστορικά υψηλά, διευκολύνεται το σενάριο που θέλει τις διαπραγματεύσεις για τα φρέσκα ελαιόλαδα στην Ελλάδα να πατούν σε πρώτη φάση την κορυφή των 9 ευρώ το κιλό, πράγμα που διευκολύνεται και από τις τιμές που λαμβάνουν τα ιταλικά ελαιόλαδα. Προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο, είναι το Μπάρι να σπάσει τις αντιστάσεις των 10 ευρώ, κάτι πολύ πιθανό, μιας και γι’ αυτό πιέζουν αρκετές ενώσεις παραγωγών και ισχυροί συνεταιρισμοί. Άλλωστε, οι παραγωγοί σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν αντιληφθεί πως η συγκυρία ευνοεί τη διαμόρφωση νέων υψηλών, κάτι που στρατηγικά ευνοεί την υπόθεση των τιμών ακόμα και αν στο μέλλον οι παραγωγές ανακάμψουν. Δηλαδή, όσο πιο ψηλά γράψει το κοντέρ στην επερχόμενη και κρίσιμη από πολλές απόψεις περίοδο 2023/24, τόσο πιο δύσκολη θα είναι μια απότομη προσγείωση σε προ 2020 επίπεδα τιμών, ακόμα και αν οι παραγωγές στην ΕΕ επανέλθουν κοντά σε μέσους όρους πενταετίας. Στην ελληνική αγορά, πάντως, αρκετοί προεξοφλούν πως τιμές για τα ελαιόλαδα της νέας σοδειάς δεν θα υπάρξουν μέσα στο Σεπτέμβριο και αυτό γιατί οι Ιταλοί μεσίτες και αγοραστές, κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους έως ότου βγουν ελαιόλαδα, δουν αποδόσεις και ακουστούν κάποιες πρώτες τιμές από την Ισπανία.
Συμβόλαια για φρέσκο με τωρινές τιμές στην Ισπανία
Στα επίπεδα που διαπραγματεύονται τώρα τα λιγοστά αποθέματα ελαιολάδου μπαίνει η βάση των τιμών για τα συμβόλαια της νέας σοδειάς, με τις τελευταίες πληροφορίες να αναφέρουν ότι στην Ιβηρική κλείστηκαν κάποιες πρώτες συμφωνίες σε τιμές 8.200 ευρώ ο τόνος ή αλλιώς 8,20 ευρώ το κιλό. Σε αυτό το σημείο βρίσκονται και οι μέσες τιμές ελαιολάδου στην Ισπανία αυτές τις ημέρες, αν και τα υψηλά του εύρους ξεπερνούν οριακά τα 8,90 ευρώ το κιλό. Οι συζητήσεις αυτές, για τα 8.200 ευρώ ο τόνος, βρίσκονται σε συμφωνία με ρεπορτάζ ισπανικών μέσων που θέλουν τα ελαιοτριβεία να προσφέρουν σε παραγωγούς από 1,10 έως 1,15 ευρώ το κιλό για καρπό ελιάς προς ελαιοποίηση, με δεδομένο ότι θα χρειαστούν περίπου επτά κιλά καρπού για την παραγωγή ενός κιλού ελαιολάδου, εξαιτίας και του μικρού μεγέθους και της μικρής ελαιοπεριεκτικότητας, λόγω της γνωστής συγκυρίας της ξηρασίας. Ωστόσο, οι συνεταιριστικές οργανώσεις διεκδικούν επίπεδα κοντά στα 1,20 ευρώ το κιλό. Την ίδια στιγμή πάντως, οι τιμές που συζητούνται για παραδόσεις μετά τον Δεκέμβριο, τοποθετούν την τιμή στις 7.500 ευρώ ο τόνος, με βάση την πίεση έστω και μιας μικρής συγκομιδής. Αναλυτές της ισπανικής αγοράς εκτιμούν πως σε περίπτωση που η ισπανική παραγωγή διαµορφωθεί ξανά κάτω από τους 700.000 τόνους, τότε οι τιµές αναµένεται ότι θα διατηρηθούν αρκετά πάνω από τα 8 ευρώ το κιλό µε ανοδική τάση ως τον Οκτώβριο του 2024.
Χαμηλά αποθέματα και εισαγωγές ελληνικού χύμα με 8,85 ευρώ
Με μειωμένα αποθέματα κατά 29% και μια απρόβλεπτη ακόμα εξέλιξη της καλλιέργειας, που όπως όλα δείχνουν θα αγγίξει τους 300.000 τόνους, η ιταλική αγορά ελαιολάδου παραμένει εκτεθειμένη σε συμβόλαια εξαγωγής, έντονα ελλειμματική ως προς την προσφορά και μάλλον εναρμονίζεται με το κλίμα της νέας συνθήκης που θέλει περισσότερες επενδύσεις στον κλάδο.
Εκτιμήσεις αναλυτών της ιταλικής αγοράς θέλουν τα εμπορικά δεδομένα να βρίσκουν το λεγόμενο equilibrium, μια ισορροπία δηλαδή ανάμεσα στην προσφορά και την ζήτηση, η οποία θα διατηρούσε τις τιμές κοντά στα σημερινά επίπεδα. Χαμηλότερες τιμές, θα έδιναν σήμα αγορών, με αποτέλεσμα να ενταθεί περισσότερο η εντύπωση της έλλειψης, ενώ υψηλότερες τιμές θα ενίσχυαν τις αγωνίες της μεταποίησης που θα δεχόταν με τη σειρά της πιέσεις από τη λιανική.
Φαίνεται ωστόσο ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, μιας και πέρα από τα αποθέματα στην Ιταλία που είναι μειωμένα, ως γνωστόν η παραγωγή της Ισπανίας, στην καλύτερη των περιπτώσεων θα κυμανθεί μεταξύ των 700.000 και 800.000 τόνων, ενώ η μειωμένη φέτος ελληνική παραγωγή, δύσκολα θα διευκολύνει την υπόθεση εξεύρεσης πρώτης ύλης για τις ιταλικές βιομηχανίες. Ήδη στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Μιλάνο, τα κοινοτικά ελαιόλαδα που εισάγονται στην Ιταλία, ανέρχονται στα 8,85 ευρώ το κιλό ενώ το Μπάρι έγραψε τα 9,50 ευρώ το κιλό για ελαιόλαδα με οξύτητα κάτω των 4 γραμμών.
Αντοχές στην κατανάλωση, ακάθεκτες οι εισαγωγές των ΗΠΑ
Σημαντικά ερείσματα στις εισαγωγές ελαιολάδου από Τρίτες Χώρες και ιδίως τις ΗΠΑ βρίσκει αυτήν την περίοδο η ευρωπαϊκή αγορά ελαιολάδου, με τις εισαγωγές των Αμερικανών να συνεχίζουν ακάθεκτες. Η συνθήκη αυτή διευκολύνει κυρίως την κατηγορία των premium έξτρα παρθένων ελαιολάδων, που εξαιτίας των καιρικών μοτίβων αναμένονται φέτος ακόμα λιγότερα σε σύγκριση με το συνολικό τονάζ.
Ανακατατάξεις πάντως σημειώνονται ως προς τις εισαγωγές, με τους Ισπανούς να βλέπουν τα μερίδιά τους να συρρικνώνονται, όχι τόσο λόγω των υψηλών κοστολογίων που διαμορφώνουν οι εξαγωγείς, όσο λόγων των περιορισμένων διαθεσιμοτήτων. Υπάρχουν δε πληροφορίες που θέλουν τις ΗΠΑ να κατευθύνονται σε χώρες όπως το Μαρόκο, η Τυνησία και η Τουρκία, κάτι που μένει να καταγραφεί και από τις στατιστικές μετρήσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας.
