του Λεωνίδα Λιάμη
Για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα, ωστόσο, και να αποκτήσει το δικό του ελαιώνα, χρειάστηκε να βάλει το …χεράκι της κι η οικονομική κρίση που πυροδότησε διεθνώς η «Lehman Brothers», σπρώχνοντας την Ελλάδα στα υπερ-δεκαετή μνημόνια.
Ο 38χρονος, σήμερα, Πάνος Καλαφάτης είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση ελαιοπαραγωγού, ο οποίος αν και διαθέτει ένα αξιοζήλευτο βιολογικό ελαιώνα 80 στρεμμάτων, μέχρι και τα 30 του χρόνια θα έλεγε κανείς ότι οι σχέσεις του με την ελιά ήταν μάλλον φιλολογικές.
Γέννημα – θρέμμα Θεσσαλονικιός με πρώτο πτυχίο στη Δασολογία από το ΑΠΘ και μεταπτυχιακό στη διαχείριση υδάτων από το Imperial College του Λονδίνου, μολονότι είχε στα «σκαριά» ένα διδακτορικό στην αγγλική πρωτεύουσα, αποφασίζει, λόγω και της οικονομικής κρίσης με αφετηρία την «κατάρρευση» της Lehman Brothers, να επιστρέψει στην Ελλάδα για να εκπληρώσει τη θητεία του στο στρατό.
Με το που τελείωσε το στρατιωτικό έψαξε για δουλειά, αλλά εκείνη την εποχή, όπως θυμάται, έβρισκε όλες τις πόρτες κλειστές. Οπότε ξεκίνησε να πηγαίνει στο κτήμα «Τραγανίνα», των φίλων του Γιώργου Χαρβάλα και Σίσσυς Γιαννάκαρου, στην περιοχή του Πολυγύρου Χαλκιδικής και άρχισε, με τη βοήθειά τους, να μαθαίνει τις ευκολίες και τις δυσκολίες της διαχείρισης ενός ελαιώνα.
«Εκεί δέθηκα με την ελιά», τονίζει στην Agrenda ο παραγωγός και σημειώνει πως «για κάποιον ανεξήγητο λόγο, διότι δεν είχα καμία σχέση με την ελαιοκαλλιέργεια, πάντα ονειρευόμουν να φτιάξω τον δικό μου ελαιώνα. Απλώς το υπολόγιζα ότι θα το κάνω όταν θα έφτανα στην ηλικία των 60 ετών, για να ικανοποιήσω ένα χόμπι μου».
Η ενασχόληση με τη φροντίδα των ελαιόδεντρων, όμως, σε συνδυασμό και με τη δυστοκία εύρεσης εργασίας, επιτάχυναν τις εξελίξεις. «Βρήκα έναν ορεινό ελαιώνα στον Άγιο Δημήτριο, στην περιοχή παλιά αγροκτήματα Πολυγύρου και αποφάσισα εκεί να επενδύσω. Επειδή τα οικονομικά μου, ωστόσο, ήταν περιορισμένα, για να τον κάνω δικό μου χρειάστηκε να τον ανταλλάξω με ένα παραθαλάσσιο σπίτι που μου είχε παραχωρήσει η οικογένειά μου στη Χαλκιδική», εξιστορεί ο Πάνος Καλαφάτης.
Ο ελαιώνας όμως ήταν παρατημένος επί χρόνια και προκειμένου να τον συνεφέρει, ο συνομιλητής μας -ο οποίος στο μεταξύ άρχισε να ασκεί τη συμβουλευτική για να βιοπορίζεται και να μειώσει και το ρίσκο που θα είχε η ενασχόλησή του μόνο με την ελαιοκαλλιέργεια- το πρώτο πράγμα που επιχείρησε να κάνει στο κτήμα, ήταν να βελτιώσει την ποιότητα του εδάφους, ανεβάζοντας τις τιμές της οργανικής ουσίας.
«Στόχος μου ήταν να βελτιστοποιήσω τη σχέση του άνθρακα με το άζωτο, η οποία πρακτικά ήταν ανύπαρκτη, με δεδομένο ότι ο ελαιώνας ήταν σε κακή κατάσταση», επισημαίνει και προσθέτει πως «το πρώτο που έκανα ήταν να σταματήσω τη μηχανική κατεργασία του εδάφους, με εξαίρεση κάποια σημεία του ελαιώνα στα οποία υπήρχε ανάγκη να γίνεται στοχευμένη παρέμβαση».
Ταυτόχρονα, ο παραγωγός ξεκίνησε να εφαρμόζει και ένα συστηματικό πρόγραμμα ετήσιων εδαφολογικών και φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων, ώστε να προσθέτει στο έδαφος τα στοιχεία εκείνα που του έλειπαν για να γίνει πιο εύφορο, αξιοποιώντας, από θέση αρχής, πάντοτε μεθόδους και υλικά βιολογικής καλλιέργειας.
Όπως εξηγεί, η προσέγγισή του στη φροντίδα του ελαιώνα έχει κύριο άξονα τη γεωργία μειωμένων εισροών και για αυτό έχει εγκαταστήσει εξοπλισμό παρακολούθησης μικρο-κλίματος και επιβλαβών εντόμων. Παράλληλα, προσπαθεί να υιοθετεί και κάποιες πρακτικές της βιοδυναμικής, όπως για παράδειγμα να κάνει τον εμβολιασμό ή το κλάδεμα των ελαιόδεντρών του, όταν «γεμίζει» το φεγγάρι.
«Μάθαινα χρόνο με το χρόνο και φυσικά σε αυτή τη διαδικασία έγιναν και πολλά λάθη, γιατί δεν είχα προηγούμενη εμπειρία. Ίσως σε αυτό να οφείλεται το ότι μου πήρε περισσότερο χρόνο και χρήματα από ό,τι είχα αρχικά υπολογίσει για να φέρω τον ελαιώνα σε καλή κατάσταση», παραδέχεται ο κ. Καλαφάτης, ο οποίος, πλέον, εκεί που πριν από οκτώ έτη υπήρχε μια… ζούγκλα πάνω στα κατσάβραχα, σήμερα ανθεί ένας εύρωστος ελαιώνας με πλούσια βιοποικιλότητα, εμπλουτισμένη με όλα σχεδόν τα άγρια αρωματικά φυτά και βότανα της περιοχής. Μάλιστα, το κτήμα του περιτριγυρίζεται από δάσος, με αποτέλεσμα να εκλείπει επί της ουσίας ο κίνδυνος ακούσιας επιβάρυνσης των δέντρων από πιθανές επεμβάσεις με χημικά φυτοπροστατευτικά, τα οποία θα μπορούσαν να γίνονται σε γειτονικά χωράφια συμβατικής καλλιέργειας.
Με αυτή τη μεθοδολογία, σταδιακά ο ελαιώνας άρχισε να επανέρχεται και χρονιά με τη χρονιά, να δίνει και κάποια παραγωγή ελαιολάδου. «Παρότι η στόχευσή μου είναι ξεκάθαρα στην ποιότητα, η φετινή χρονιά εξελίσσεται πολύ καλά και φαίνεται πως το κτήμα θα έχει την πιο σοβαρή παραγωγή», μας λέει και εξηγεί πως επειδή πρόκειται για κτήμα με πολλές ποικιλίας ελιάς, όπως κορωνέικη, μανάκι, καλαμών, αμφίσσης, μεγάρων και χαλκιδικής, «βγάζω μονοποικιλιακό λάδι από κορωνέικη και από τις υπόλοιπες ένα χαρμάνι».
Στην παρούσα φάση το ελαιόλαδο του Πάνου Καλαφάτη πωλείται σε εμπόρους και καταστήματα εστίασης, αν και ο ίδιος έχει δημιουργήσει ένα δικό του brand. «Αυτή την περίοδο η συγκυρία είναι δύσκολη για να βγεις μόνος στην αγορά. Στόχος είναι να χτιστεί ένα δυνατό brand που θα βασίζεται σε μια προσέγγιση Ιταλικού τύπου. Θα αναδεικνύει τις ομορφιές του συγκεκριμένου τόπου και θα χτίζει μια συνολικά όμορφη εικόνα. Όταν έρθει η ώρα θα πάω και στην καθετοποίηση. Κάτι που πιστεύω ότι μπορεί να επιτευχθεί στα επόμενα 3-5 χρόνια», τονίζει αλλά σπεύδει να υπογραμμίσει πως «θεωρώ πως ένας άνθρωπος δεν μπορεί να τα κάνει όλα. Ως εκ τούτου, θα ήθελα κάποια στιγμή να συνεργαστώ με κάποιον που να γνωρίζει το κομμάτι της προώθησης και των πωλήσεων».
