του Γιώργου ∆. Κωστελένου
Ειδικά στις οριακές περιοχές ελαιοκαλλιέργειας τα ελαιόδεντρα που πρόκειται να φυτευτούν επιβάλλεται να είναι ήμερα διότι μόνο τότε μπορούν να επιβιώσουν, να αναγεννηθούν και σε 3 έως 4 χρόνια να είναι και πάλι σε παραγωγή. Σήμερα η πλέον σύγχρονη μέθοδος πολλαπλασιασμού ήμερων δένδρων ελιάς είναι με φυλλοφόρα μοσχεύματα στην υδρονέφωση.
Τα πλεονεκτήματα είναι:
- Παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη δυνατή ομοιομορφία όσο αφορά την ανάπτυξη και την παραγωγή.
- Αναπτύσσονται ταχύτερα από τα εμβολιασμένα.
- Εισέρχονται νωρίτερα σε καρποφορία.
- Κινδυνεύουν λιγότερο από ολοσχερή καταστροφή λόγω πυρκαγιάς, παγετού κ.λπ.
- Είναι κατάλληλα για πυκνά ή υπέρπυκνα γραμμικά σχήματα καλλιέργειας εντατικής μορφής που απαιτούν συχνά κλαδέματα.
- Μπορούν να παραχθούν δενδρύλλια σε πολύ μικρά μεγέθη ικανά να μεταφερθούν μαζικά με χαμηλό κόστος.
Επιπλέον:
- Έχουν μικρότερο κόστος παραγωγής και κατ’ επέκταση μικρότερο κόστος αγοράς.
- Υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής μεγάλων αριθμών ομοιόμορφων και ομοιογενών δενδρυλλίων.
- Έχουν μικρότερο κόστος συντήρησης στον αγρό από τα εμβολιασμένα, γιατί δεν χρειάζονται να τους αφαιρούνται οι αγριελιές που συνήθως αναπτύσσονται στα εμβολιασμένα ελαιόδεντρα.
- Στερούνται των κάθε είδους επιδράσεων των υποκειμένων που συχνά επηρεάζουν αρνητικά τα αγρονομικά χαρακτηριστικά των καλλιεργούμενων ποικιλιών.
- Καθιστούν πιο εύκολη την ενδοποικιλιακή επιλογή παραγωγικότερων, ανθεκτικότερων, πρωιμότερων κ.λπ. κλώνων.
Αντίθετα μάλιστα με όσα υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι των εμβολιασμένων δενδρυλλίων ελιάς έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι οι ήμερες ελιές από υδρονέφωση:
- Αναπτύσσονται εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα από τις εμβολιασμένες, επιζούν για αιώνες και παραμένουν ισχυρά, παραγωγικά και ακμαία δένδρα.
- Δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευπάθεια ή ευαισθησία, σε σύγκριση με αντίστοιχες εμβολιασμένες σε εχθρούς και ασθένειες.
- Δεν παρουσιάζουν καμία ιδιαίτερη ευπάθεια ή ευαισθησία σε σύγκριση με αντίστοιχες εμβολιασμένες στο ψύχος ή στις υψηλές θερμοκρασίες. Τις περισσότερες φορές μάλιστα είναι πιο ανθεκτικές στο ψύχος.
- Καρπίζουν νωρίτερα από τις εμβολιασμένες και συχνά δίνουν καρπό από το δεύτερο έτος.
Όσο αφορά τη μορφή και την ευρωστία του ριζικού συστήματος των ήμερων δένδρων από υδρονέφωση σε σύγκριση με τα εμβολιασμένα, δεν διαφέρουν διότι:
- Η μορφή και ο τρόπος ανάπτυξης του ριζικού συστήματος της ελιάς επηρεάζεται από τη φύση του εδάφους και όχι από τη μέθοδο πολλαπλασιασμού.
- Το ριζικό σύστημα της ελιάς σε πλήρη ανάπτυξη διαμορφώνεται κατά τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από την τεχνική παραγωγής των δενδρυλλίων.
- Η ελιά δεν αναπτύσσει κάθετο ριζικό σύστημα, όπως άλλα καρποφόρα, αλλά επιφανειακό, το οποίο φτάνει συνήθως μέχρι τα 80 έως 100 εκ. βάθος.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι σήμερα υπάρχει πολύ μεγάλη εμπειρία, καθώς ο πολλαπλασιασμός της ελιάς με ήμερα τμήματα εφαρμόζεται από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τις ημέρες μας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πάρα πολλές περιοχές του κόσμου (Ευρώπη, Β. Αφρική, Μέση Ανατολή, Αμερική, Αυστραλία).
Ως μειονεκτήματα της μεθόδου πολλαπλασιασμού της ελιάς με φυλλοφόρα μοσχεύματα στην υδρονέφωση μπορούν να θεωρηθούν :
- Το υψηλό κόστος των εγκαταστάσεων παραγωγής (θερμοκήπια, θερμάνσεις, υδρονεφώσεις κτλ.).
- Το υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας που απαιτείται να έχουν οι φυτωριούχοι.
- Η μεγάλη ταχύτητα ανάπτυξης των δενδρυλλίων στον αγρό, διότι κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις, όπως είναι π.χ. το επιφανειακό ρηχό φύτεμα σε συνδυασμό με βροχή και ισχυρούς ανέμους, τα καθιστά ευάλωτα στο πλάγιασμα.
- Η δυνατότητα παραγωγής πολύ μικρών και φθηνών δενδρυλλίων τα οποία χρειάζονται αυξημένες καλλιεργητικές φροντίδες.
