του Γιώργου Λαμπίρη
Ο ελαιώνας των Ροβιών αποτέλεσε µια πρότυπη µορφή καλλιέργειας και ανάπτυξης της ελιάς. Βασισµένος σε έναν υπερήλικο ελαιώνα, µε δέντρα ηλικίας άνω της χιλιετίας που κατά περιπτώσεις άγγιζαν έως και τα 2.000 έτη, οι παραγωγοί της περιοχής µετέδωσαν εξαρχής µία διαφορετική φιλοσοφία σε όσους έβαζαν τους καρπούς του στο τραπέζι τους. Τον ελαιώνα δηµιούργησε ο Αντώνης Παπαδόπουλος, ένας οραµατιστής της εποχής του που αγαπούσε την ελιά και από το 1923 έως και το 1963 φρόντισε για την ανάδειξη του τοπικού αµπελώνα στις Ροβιές. Κατά τη δεκαετία του ’70 η κόρη του Αντώνη Παπαδόπουλου, Άννα, δώρισε τον αµπελώνα στους εργαζόµενούς του, κατανέµοντάς τον σε µικρότερα τεµάχια.
Ακολούθως το 1978 δηµιουργήθηκε ο Αγροτικός Συνεταιρισµός των Ροβιών, ο οποίος έλαβε και το δικαίωµα χρήσης των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και τυποποίησης της επιτραπέζιας ελιάς. Η σοδειά που συλλέγεται σχεδόν στο σύνολό της βιολογική κατανέµεται σε βρώσιµες ποικιλίες µε προεξάρχουσα την ΠΟΠ Κονσερβολιά Αµφίσσης, η οποία αποτελεί και το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής, αλλά την λαδολιά σε µικρότερη ποσότητα καθώς και Καλαµών. Ταυτόχρονα γίνεται και έκθλιψη µικρών ποσοτήτων κορωνέικης για την παραγωγή βιολογικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου.
Η πυρκαγιά του καλοκαιριού που για πολλές ηµέρες έκαιγε τη Βόρεια Εύβοια, περνώντας στις 4 Αυγούστου από τις Ροβιές, άφησε βαθύ το αποτύπωµά της στον σπάνιο ελαιώνα της περιοχής, η συνολική έκταση του οποίου είναι περί τα 3.500 στρέµµατα. Μαζί του καταστράφηκαν σηµαντικό τµήµα της δασικής έκτασης στην περιοχή, οι οπωρώνες µε λεµονιές και πορτοκαλιές, αλλά και δέντρα όπως συκιές και αχλαδιές.
Αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως την καταστροφή δεν απέφυγε και το σύστηµα ύδρευσης για το πότισµα των δέντρων, µία δαπάνη που καλούνται να πραγµατοποιήσουν οι άνθρωποι του Συνεταιρισµού των Ροβιών, ανασυντάσσοντας τις δυνάµεις τους για να αναγεννήσουν µέρος του χαµένου ελαιώνα.
Ο ελαιώνας των Ροβιών διήγε έτη δόξας κατά το παρελθόν, όταν η παραγωγή του έφτασε σε περίπου 2.000 τόνους. Σταδιακά οι ποσότητες συρρικνώθηκαν, φτάνοντας τους 500 τόνους το 2019. Ωστόσο η κλιµατική αλλαγή και οι έντονη ζέστη που την συνοδεύει επηρέασε τόσο την παραγωγή του 2020, όσο και τη φετινή, η οποία ανεξαρτήτως των πυρκαγιών θα ήταν σηµαντικά περιορισµένη. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε οι παραγωγοί της περιοχής είχαν υποβάλλει αίτηση αποζηµίωσης, στο πλαίσιο αντιµετώπισης των συνέπειων που απορρέουν από την κλιµατική αλλαγή.
Στέφανος Βαλλής: Ένας Αιγυπτιώτης που βρέθηκε στις Ροβιές
Ο Στέφανος Βαλλής, ένας από τους παραγωγούς µε σηµαντικό κλήρο στην περιοχή, έλαβε το χρίσµα από την µητέρα του, η οποία διατηρούσε τον έλεγχο της αγροτικής περιουσίας, πριν ο ίδιος έχοντας σπουδάσει γεωπόνος την αναλάβει εξ ολοκλήρου σε ηλικία 30 χρόνων. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο και ήρθε στην Ελλάδα σε εννιά του. «Από την πρώτη στιγµή που βρέθηκα σε αυτόν τον ελαιώνα, είπα ότι θέλω να ζήσω εδώ. Σπούδασα γεωπόνος. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές µου και αφού εµπέδωσα καλά τα αγροτικά πράγµατα, ανέλαβα τα ηνία τα οποία έως τότε διατηρούσε η µητέρα µου. Τα δύο αδέλφια µου δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για τον πρωτογενή τοµέα», εξηγεί ο κ. Βαλλής και προσθέτει ότι «έπαθα σηµαντική ζηµιά από τις πυρκαγιές. Ωστόσο δεν έχουν καταστραφεί εντελώς τα δέντρα µου. Συνολικά καταµέτρησα 2.852 δέντρα που είναι κατεστραµµένα µερικώς αλλά και ολικώς. Τα ολοσχερώς κατεστραµµένα υπολογίζω ότι δεν θα είναι περισσότερα από 300, τα οποία θα χρειαστούν επαναφύτευση. Η συνολική έκταση µου ανέρχεται στα 350 στρέµµατα, κάτι που σηµαίνει ότι έχω στην κατοχή µου συνολικά πάνω από 4.000 δέντρα».
Οι κυριότερες συνέπειες από τις πυρκαγιές και οι επιπτώσεις στην παραγωγή
Κατά τον ίδιο το σηµαντικότερο πρόβληµα είναι ότι όσα δέντρα έχουν καταστραφεί µερικώς θα βλαστίσουν ξανά το 2022. «Εποµένως χάσαµε τη φετινή χρονιά, θα χάσουµε την επόµενη και επί της ουσίας θα έχουµε και πάλι παραγωγή τα έτη 2024 – 2025. Επίσης επειδή η καλλιέργεια µας είναι βιολογική, χρησιµοποιούµε κοπριά για να δηµιουργήσουµε οργανική ουσία. ∆εδοµένου ότι από την πυρκαγιά κάηκε το έδαφος αλλά και η οργανική ουσία που βρίσκεται σε αυτό, θα έχουµε απώλειες και σε επίπεδο θρέψης», τονίζει ο ίδιος.
Μία ακόµα βασική παράµετρος στην οποία στέκεται ο κ. Βαλλής είναι το γεγονός ότι οι ελιές που παράγονται στις Ροβιές είναι κυρίως ποικιλίας Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Κονσερβοελιάς Αµφίσσης. Εξηγεί µάλιστα ότι ο συνεταιρισµός που εµπορεύεται τις ελιές αυτές πλέον δεν θα έχει πρώτη ύλη.
Ο συνεταιρισµός µισθοδοτεί τις Ροβιές µε περίπου 35.000 ευρώ το µήνα
Στο ερώτηµα ποια θα είναι τα επόµενα βήµατα, ο ίδιος απαντάει µε ευθύτητα και σαφήνεια: «θα το παλέψουµε». Κάνει σαφές ότι ο συνεταιρισµός που διατηρεί 130 µέλη αυτή τη στιγµή, µεταξύ των οποίων 60 ελαιοπαραγωγοί αλλά και εργάτες στην επεξεργασία και συσκευασία της επιτραπέζιας ελιάς, προσφέρει στις Ροβιές µισθούς περίπου 35.000 ανά µήνα. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στη συνολική µισθοδοσία του απασχολούµενου προσωπικού. «Γι’ αυτόν το λόγο αλλά και επειδή είναι κάτι που αγαπάµε και µας δίνει ζωή, θα συνεχίσουµε να το κάνουµε», αναφέρει παράλληλα ο συνοµιλητής µας.
Ο Στέφανος Βαλλής πρόσφατα παρέλαβε και ένα µικρό λιοτρίβι µε δυνατότητα έκθλιψης 400 κιλών ανά ώρα, µία επένδυση που ο ίδιος ξεκίνησε να υλοποιεί πριν από τη φωτιά και επιδοτείται µέσω των προγραµµάτων Leader από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι µικρές ποσότητες βιολογικού ελαιολάδου που θα παράγει – περί τους 4 τόνους – προορίζονται αποκλειστικά για τη γερµανική αγορά, όπου ήδη διατηρεί εξαγωγική παρουσία.
Απαραίτητη η καταµέτρηση των ζηµιών πριν τη συγκοµιδή
Από την πλευρά του ο Βαγγέλης Μάρκου, ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του συνεταιρισµού τα τελευταία χρόνια, που επί σειρά ετών συµµετείχε και στο διοικητικό του σχήµα, αναφέρεται στην εικόνα του ελαιώνα µετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. «Για να αναγεννηθεί ο ελαιώνας και να είναι παραγωγικός όπως ήταν και πριν τη φωτιά, θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 10 χρόνια», είπε στην Agrenda.
Όπως σηµειώνει ο ίδιος, είχε στην ιδιοκτησία του περί τα 1.300 δέντρα, από τα οποία περίπου τα 200 από αυτά καταστράφηκαν. Κι αυτό που αναµένουν οι παραγωγοί των Ροβιών, είναι τα κλιµάκια του ΕΛΓΑ για να καταγράψουν τις ζηµιές. «Ωστόσο εάν δεν έρθουν σύντοµα, θα ξεκινήσω να κόβω ελιές από το τέλος του µήνα, καθότι θα µπούµε στον χειµώνα και δεν θα έχουµε προλάβει να κάνουµε τίποτα», καταλήγει.
