του Λευτέρη Καπερνάρου
Μόνο θετική μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η εξέλιξη, σε ένα ζήτημα που ταλαιπωρεί εδώ και χρόνια τις εμπορικές σχέσεις ΕΕ – ΗΠΑ. Βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η απόφαση δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα, και δεν αφορά το σύνολο των εξαγωγών ισπανικής ελιάς προς τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά μονάχα ένα μικρό μέρος τους· συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ έχουν εγκρίνει την περικοπή της δασμολόγησης για πέντε ισπανικές εταιρείες, μία απόφαση με χρονική ισχύ ενός έτους.
Παρά το γεγονός ότι το μέτρο αυτό έχει προσωρινό χαρακτήρα και ο αριθμός των εταιρειών που περιλαμβάνονται σε αυτό είναι μετρημένος στα δάχτυλα, δεν παύει να αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σημάδι για την όλη υπόθεση. Η μειωμένη δασμολόγηση προβλέπει ένα «ευνοϊκό» τιμολόγιο με φόρους ύψους μόλις 7.32%, κάτι το οποίο επετεύχθη από την κινητοποίηση της Ισπανικής Ένωσης Εξαγωγέων και Επιτραπέζιων Ελιών (Asemesa) σε συνεργασία με τα ισπανικά υπουργεία Γεωργίας, Εμπορίου, Βιομηχανίας καθώς και το Υπουργείο Γεωργίας της Περιφέρειας της Ανδαλουσίας.
Εκπρόσωποι της Asemesa έχουν επισημάνει ότι η διαφάνεια των διοικητικών αναθεωρήσεων και η διερεύνηση όσων εταιρειών εμπλεκονται στην συμφωνία, επέτρεψαν αυτήν την εξέλιξη, η οποία ίσως να δείχνει πως οι ΗΠΑ μαλακώνουν σταδιακά την στάση τους· Οι προσφυγές της ΕΕ στον ΠΟΕ αλλά και στα αμερικανικά δικαστήρια ήταν παράλληλες δράσεις για την καταπολέμηση της δασμολόγησης, οι οποίες πρακτικά δεν είχαν τελεσφορήσει έως σήμερα· παρά το γεγονός δηλαδή ότι νομικά ο ΠΟΕ δικαίωσε (ως επί το πλείστον) τις ευρωπαϊκές/ισπανικές θέσεις, χαρακτηρίζοντας άδικους τους αμερικανικούς δασμούς, η ολοκληρωτική άρση τους απαιτεί χρόνο.
Υπενθυμίζεται ότι ο 2018, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν δασμούς ύψους 35% στην εισαγωγή της ισπανικής μαύρης ελιάς, στο πλαίσιο μιας γενικότερης αναθεώρησης της εμπορικής τους πολιτικής τότε· ένα από τα είδη που στοχοποιήθηκαν, ήταν η ισπανική μαύρη ελιά, στις εισαγωγές της οποίας επιβλήθηκε φορολόγηση με τον ισχυρισμό ότι οι επιδοτήσεις Ισπανών παραγωγών προκαλούσαν αλυσιδωτά οφέλη στις βιομηχανίες τυποποίησης και τις εταιρίες εξαγωγής προς τις ΗΠΑ.
Το «άδειασμα» των αμερικανικών θέσεων από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου θεωρητικά άνοιξε τον δρόμο για την κατάργηση των συγκεκριμένων αντι-μέτρων, στην πράξη όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες -παρότι δεν άσκησαν έφεση στις θέσεις του ΠΟΕ- δεν βιάζονται να προσαρμοστούν στους κανονισμούς. Προσφάτως, το θέμα είχε τεθεί εκ νέου στο ευρωπαϊκό συμβούλιο των υπουργών γεωργίας, όπου αξιώθηκε από την ΕΕ να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση προς τις ΗΠΑ για την εφαρμογή των αποφάσεων του ΠΟΕ.
Η βορειοαμερικανική αγορά κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο παγκοσμίως στις εισαγωγές επιτραπέζιας ελιάς. Όπως αναφέρεται στο έγκυρο Agroinformacion, οι ισπανικές εξαγωγές ελιάς προς τις ΗΠΑ έχουν χάσει πολύ έδαφος από την αρχή της υπόθεσης, προς όφελος χωρών όπως η Πορτογαλία, το Μαρόκο και η Αίγυπτος. Επισημαίνεται επιπλέον ότι το νέο τιμολόγιο δεν προδικάζει την θετική έκβαση των πραγμάτων, καθώς με την λήξη του ενδεχομένως οι δασμοί να επανέλθουν στα γνωστά επίπεδα για τις εν λόγω εταιρείες.
Η επίλυση αυτού του ζητήματος μπορεί να χρειαστεί αρκετά ακόμα χρόνια, όπως τονίζουν εκπρόσωποι της Asemesa. Η κατάργηση των δασμών θα είναι ιδιαίτερα σημαντική, όχι μόνο για τις ισπανικές εξαγωγές, αλλά για την γενικότερη ευελιξία του εμπορίου και την ολοκληρωτική αποκατάσταση των εμπορικών αμερικανο-ευρωπαϊκών σχέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι επιλεκτικές και βραχυπρόθεσμες περικοπές στην φορολόγηση της ισπανικής μαύρης ελιάς από τις ΗΠΑ, μπορεί να έχουν πρακτικά περιορισμένο θετικό αντίκτυπο, δεν παύουν ωστόσο να αποτελούν ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση.
