της Σοφίας Σπύρου
Έτσι συχνά η μετασυλλεκτική διαχείριση γίνεται από τον παραγωγό με εμπειρικό τρόπο και χωρίς την κατάλληλη γνώση και υλικοτεχνική υποδομή. Ως αποτέλεσμα η ζύμωση, που αποτελεί κρίσιμο στάδιο για την ποιότητα της ελιάς, ορισμένες φορές εκτρέπεται μειώνοντας σε όρους ποιότητας το αποτέλεσμα της προσπάθειας. Το πρόβλημα έρχεται να αντιμετωπίσει o νέος Συνεταιρισμός Αρχαία Ωλένεια Αιτωλοακαρνανίας ο οποίος έχει αλλάξει ριζικά τη μετασυλλεκτική διαδικασία. Συγκεκριμένα το σύνολο της παραγωγής από τη στιγμή που θα πέσει το πρώτο κιλό έως ότου φύγει η ελιά από τη δεξαμενή υπόκειται σε παρακολούθηση από την εταιρεία Κέντρο Ποιότητας της Ελιάς που εφαρμόζει σύγχρονες ορθές πρακτικές. Ο Έλληνας παραγωγός επιτραπέζιας μπορεί ήδη να διαβάσει τα μηνύματα της αγοράς, η οποία αναζητά συστήματα διασφάλισης ποιότητας όπως αυτό που εφαρμόζει ο Συνεταιρισμός Αρχαία Ωλένεια. Το οποίο δεν επιτρέπει μόνο στον μεταποιητή να γνωρίζει τι προϊόν παραλαμβάνει αλλά επιτρέπει και στον παραγωγό να γνωρίζει και να απαιτεί καλύτερη τιμή για την αξία του προϊόντος του.
Μέσο επιβίωσης ο Συνεταιρισμός
Μέσα σε ένα περιβάλλον εξελισσόμενου ανταγωνισμού καθώς οι ποσότητες ελιάς Καλαμών που παράγονται αυξάνονται διαρκώς, οι εικοσιένα καλλιεργητές μέλη του Συνεταιρισμού Αρχαία Ωλένεια αποφάσισαν το 2017 να συνεργαστούν προκειμένου να διαφοροποιηθούν. Βασικό μέσο υπήρξε η απόκτηση της πιστοποίησης Ολοκληρωμένης Διαχείρισης κατά AGRO 2.1 και AGRO 2.2, κάτι που αποτέλεσε και κίνητρο για να ενταχθούν οι ενδιαφερόμενοι στο εγχείρημα του Συνεταιρισμού. «Σήμερα πολύ μικρό ποσοστό των ελαιοπαραγωγών στην Αιτωλοακαρνανία ακολουθεί Oλοκληρωμένη Διαχείριση. Παράλληλα αυτή η μέθοδος απαιτεί μεγάλη ακρίβεια και συνέπεια αλλά κατά τα άλλα δεν απαιτεί μεγαλύτερες δαπάνες», εξηγεί ο Στέφανος Γατζούδης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Αρχαία Ωλένεια. Παράλληλα άλλαξε ριζικά ο τρόπος διαχείρισης του προϊόντος στο μετασυλλεκτικό στάδιο. «Σε αντίθεση με το παρελθόν που κάθε παραγωγός διατηρούσε δικές του δεξαμενές, σήμερα όλο το προϊόν που ανέρχεται περίπου σε 1.000 τόνους αποθηκεύεται σε κοινό χώρο και ακολουθούνται κοινές πρακτικές μεταχείρισης του καρπού ώστε να είναι ομοιογενές. Έτσι κατά την παραλαβή από το χωράφι γίνεται κοινό πλύσιμο και διαλογή ενώ γίνεται και τεμαχισμός πριν μπει ο καρπός σε δεξαμενές. Μετά τη ζύμωση στην άλμη που διαρκεί τρεις μήνες το προϊόν περνά ξανά από διαδικασία τεμαχισμού και συσκευάζεται σε βαρέλια», θα πει ο κ. Γατζούδης.
Σύγχρονες πρακτικές, χωρίς αστοχίες
Η σημαντικότερη διαφορά στον κύκλο εργασιών όμως συνδέεται με τη μεταχείριση του καρπού στο στάδιο της ζύμωσης όπου με βοήθεια συμβουλευτικής ακολουθούνται ορθές πρακτικές που έχουν μειώσει εντυπωσιακά τις αστοχίες. Ως αποτέλεσμα της επίβλεψής της ζύμωσης και συνεργασίας με το εξειδικευμένο Κέντρο Ποιότητας της Ελιάς πλέον η ελιά προφυλάσσεται πολύ περισσότερο από εκτροπές που οδηγούν σε ελαττώματα. «Από την πρώτη μέρα του Συνεταιρισμού και από το πρώτο κιλό ελιάς στη δεξαμενή οι υπεύθυνοι του Κέντρου Ποιότητας παίρνουν δείγματα και κάνουν μετρήσεις για το pH καρπού και νερού. Οι μετρήσεις συνεχίζονται καθ’ όλη τη ζύμωση ανά 15 ημέρες ενώ τα δείγματα λαμβάνονται από όλες τις δεξαμενές και αφορούν τόσο στο νερό όσο και στον καρπό. Πλέον ακολουθούμε απόλυτα τις οδηγίες για το πότε και πόσο αλάτι πρέπει να προσθέσουμε έως ότου φύγει η ελιά από τη δεξαμενή», σημειώνει ο κ. Γατζούδης.
Χωρίς αστοχίες το προϊόν
Σύμφωνα με τον Στέφανο Γατζούδη, πρόεδρο του Συνεταιρισμού Αρχαία Ωλένεια, «τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος έδειξαν σαφή βελτίωση, η ελιά είναι πιο τραγανή, δεν έχει μαλακώματα, δεν αλλοιώνεται εύκολα, έχει μεγαλύτερη διάρκεια ενώ η αλατότητα είναι σε επιθυμητά επίπεδα. Χάρη στη σωστή διαχείριση της ζύμωσης και σε αντίθεση με το παρελθόν όπου η παραγωγή μπορεί να είχε αστοχίες της τάξης του 8%, το προϊόν της συνεργασίας με το Κέντρο Ελιάς δεν είχε αστοχίες». Η καλή ποιότητα προϊόντος που επιτυγχάνει ο Συνεταιρισμός προς το παρόν δεν πληρώνεται από την αγορά, ωστόσο ο κ. Γατζούδης διαβλέπει περιθώρια βελτίωσης στο μέλλον. «Βλέπουμε ότι η φήμη του Κέντρου Ποιότητας της Ελιάς ενισχύεται διαρκώς και πλέον μεγάλες μεταποιητικές επιχειρήσεις όπως η Αμάλθεια, ενδιαφέρονται να γνωρίζουν εάν υπάρχει συνεργασία με το Κέντρο», θα πει ο κ. Γατζούδης. Βέβαια το ενδιαφέρον των μεταποιητών δεν έχει μεταφραστεί ακόμη σε αύξηση στις τιμές που λαμβάνει ο Συνεταιρισμός.
Για να υποστηρίξουν τη λειτουργία του και να διαφυλάξει την καλή ποιότητα προϊόντος, τα μέλη του Συνεταιρισμού έκαναν σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές με ιδία κεφάλαια. Έτσι ο Συνεταιρισμός σήμερα διαθέτει αποθήκη μεγέθους 9.000 τ.μ. από τα οποία 500 τ.μ. καταλαμβάνουν στεγασμένοι χώροι. Σημαντική ήταν η επένδυση σε κλειστές δεξαμενές προηγμένης τεχνολογίας τριστρωματικού τύπου, οι οποίες κόστισαν περίπου 120.000 τις οποίες προμηθεύτηκε από τη Rotosal Σύρμος – Λεβαντής ΑΒΕΕ. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των δεξαμενών είναι ότι αποτελούνται από τρεις στρώσεις από τις οποίες η εξωτερική είναι λευκή, η μεσαία μαύρη ενώ η εσωτερική διαθέτει επικάλυψη που διασφαλίζει ότι δεν μεταναστεύουν χρωστικές ουσίες στο τρόφιμο. Επιπλέον έχει γίνει επένδυση σε χρωματοδιαλογέα ενώ υπάρχει και γραμμή παραγωγής εκπυρηνωμένης ελιάς. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Συνεταιρισμός εντάχθηκε στο Μέτρο 9 του ΠΑΑ μες από το οποίο κάλυψε τμήμα των λειτουργικών εσόδων του.
Τεχνολογία
Ο Συνεταιρισμός έχει επενδύσει από το 2019 σε τεχνολογίες γεωργίας ακριβείας. Συγκεκριμένα διαθέτει σήμερα δύο μετεωρολογικούς σταθμούς που δίνουν σε πραγματικό χρόνο στοιχεία περιβάλλοντος και διαμορφώνουν πλέον τις αποφάσεις των καλλιεργητών για τη λίπανση και την άρδευση, επιτυχχάνοντας εξοικονόμηση νερού έως 30%.
