Μετά τα κτηνοτροφικά λύματα η τεχνολογία της αναερόβιας χώνευσης για την παραγωγή βιοαερίου εκτιμούν ειδικοί ότι μπορεί να δώσει λύση και στη διαχείριση λυμάτων ελαιοτριβείων. Με τις πρώτες μονάδες παραγωγής βιοαερίου να επεξεργάζονται πλέον και κατσίγαρο μια μικρή ομάδα ελαιοτριβέων στη Βόρεια Ελλάδα μπορούν να απαλλαχθούν από τη διαχείριση του τοξικού υλικού ενώ συμβάλλουν ταυτόχρονα στην παραγωγή πράσινης ενέργειας. Οι προκλήσεις βέβαια δεν λείπουν. Έτσι οι ποσότητες κατσίγαρου που οδηγούνται σήμερα σε μονάδες παραγωγής βιοαερίου είναι ελάχιστες σε σχέση με τη συνολική παραγόμενη ποσότητα. Ωστόσο ειδικοί δείχνουν το παράδειγμα της Ιταλίας επισημαίνοντας ότι υπάρχουν αντίστοιχα σημαντικές προοπτικές διάδοσης της τεχνολογίας και στη χώρα μας.
«Δεν χρειάζονται δεξαμενές»
Για το ελαιοτριβείο Κύκλωπας ΑΕ, στη Μάκρη ‘Εβρου, η διάθεση του κατσίγαρου για παραγωγή βιοαερίου αποτελεί μια ευπρόσδεκτη λύση στη διαχείριση των υγρών υπολειμμάτων. «Η συνεργασία μας με τη μονάδα παραγωγής Βιοαέριο Κομοτηνής ΑΕ μας έλυσε τα χέρια. Παρά το γεγονός ότι έχουμε άδεια διάθεσης του κατσίγαρου σε δικό μας χώρο η διαχείριση των υγρών λυμάτων δεν έπαυε να είναι εργασία η οποία απαιτεί σημαντική ενασχόληση αλλά και κόστη καθώς οι ποσότητες που παράγουμε είναι υψηλές», θα πει η Νίκη Κελίδου της Κύκλωπας ΑΕ. Το ελαιοτριβείο οικογενειακής επιχείρησης παράγει ετήσια 3.420.000 λίτρα κατσίγαρου που αντιστοιχεί στην ετήσια παραγωγή ελαιόλαδου της τάξης των 260 τόνων ελαιόλαδου. ‘Το κόστος δημιουργίας της λιμνοδεξαμενής όπου κατέληγε ο κατσίγαρος ήταν 40.000 ευρώ και την κατασκευάσαμε μόλις δύο χρόνια προτού ξεκινήσουμε τη συνεργασία με τη μονάδα βιοαερίου. Αν είχαμε κλείσει τη συμφωνία λίγο πριν, δεν θα είχαμε κατασκευάσει τη δεξαμενή», σημειώνει η κυρία Κελίδου. Πέρα από το κόστος δημιουργίας οι εργασίες συντήρησης συνεπάγονται επιπλέον δαπάνες. «Κάθε 2-3 χρόνια πρέπει να αδειάζεται η δεξαμενή εξάτμισης διότι συσσωρεύει ένα παχύρευστο υγρό. Ενώ είχαμε και κόστη μεταφοράς διότι η δεξαμενή βρίσκεται σε μια απόσταση 20 χλμ. από το ελαιοτριβείο», θα πει η κυρία Κελίδου. Ένας επιπλέον παράγοντας που έκανε εφικτή τη συνεργασία του ελαιοτριβείου με τη μονάδα παραγωγής βιοαερίου είναι η μικρή απόσταση που τους χωρίζει. «Η μονάδα της Κομοτηνής απέχει μόλις 50 χλμ. από το ελαιοτριβείο γεγονός που περιορίζει τα μεταφορικά κόστη», σημειώνει η κυρία Κελίδου. «Αυτό είναι κρίσιμης σημασίας γιατί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του ελαιοτριβείου φεύγουν περίπου πέντε βυτία σε ημερήσια βάση με προορισμό την μονάδα βιοαερίου», συμπληρώνει η ίδια.
Δεν αποτελεί μαζική λύση το βιοαέριο
Στις εγκαταστάσεις της μονάδας Βιοαέριο Λαγκαδά ΑΕ, που λειτουργεί από το 2015 στο Κολχικό Θεσσαλονίκης, παραλαμβάνονται σε ετήσια βάση 4.000 τόνοι κατσίγαρου που αντιστοιχεί στο 5% των λυμάτων που δέχεται. «Παραλαμβάνουμε σε ετήσια βάση 80.000 τόνους αποβλήτων που αποτελούνται κατά κύριο λόγο από λύματα κτηνοτροφικών μονάδων αποδίδοντας 8.400 MWh ηλεκτρικής ενέργειας θα πει ο Οδυσσέας Κουπατσιάρης, διευθυντής του Βιοαερίου Λαγκαδάς ΑΕ. Από την παραγωγή της μονάδας καλύπτονται οι ανάγκες ηλεκτροδότησης 1.500 νοικοκυριών. «Στη μονάδα Λαγκαδά παράγουμε και 75.000 τόνους οργανικό εδαφοβελτιωτικό που δίνεται σε καλλιεργητές σε ανταγωνιστικό κόστος -2-2,5 ευρώ ανά τόνο- και εφαρμόζεται κυρίως σε μεγαλύτερες καλλιέργειες όπως σιτάρι ή καλαμπόκι», θα πει ο κ. Κουπατσιάρης.
Η απορρόφηση των υγρών λυμάτων του ελαιοτριβείου από μονάδες παραγωγής βιοαερίου αντιμετωπίζει ωστόσο σοβαρούς περιορισμούς και δεν μπορεί να αποτελέσει μαζική λύση για τη διαχείριση του κατσίγαρου. «Μια δυσκολία αφορά στην εποχική ροή πρώτης ύλης. Δυνητικά ο κατσίγαρος θα μπορούσε να αποθηκευτεί ώστε να τροφοδοτήσει την παραγωγή βιοαερίου και εκτός της ελαιουργικής περίοδου, αυτό όμως προϋποθέτει πρόβλεψη για αποθηκευτικές εγκαταστάσεις από την αρχή του σχεδιασμού της μονάδας», θα πει ο κ. Κουπατσιάρης. Επιπλέον τα υπολείμματα ελαιοτριβείων δεν μπορούν να αποτελέσουν τη συνολική ποσότητα αγροτικών υπολειμμάτων και πρέπει για να είναι δυνατή η χώνευση να συνδυάζονται με μεγάλους όγκους άλλων αγροτικών απόβλητων όπως η κοπριά. «Εκτιμώ ότι ο κατσίγαρος δεν μπορεί να αποτελέσει πάνω από 30% των υλών που κατεργάζονται στη μονάδα. Αυτό διότι ορισμένα από τα στοιχεία του μπορεί να διαταράξουν τη χημική διαδικασία παραγωγής βιοαερίου. Έτσι για να διορθωθεί το πρόβλημα που δημιουργούν τα επίπεδα άνθρακα και λιπαρών ουσιών ο κατσίγαρος αναμειγνύεται με υπολείμματα από χοιροστάσια, πτηνοτροφικές μονάδες αλλά και μονάδες μινκ καθώς έτσι δημιουργείται ισορροπία άνθρακα προς άζωτο», θα πει ο κ. Κουπατσιάρης. Οι περιορισμοί ωστόσο δεν αποκλείουν τις θετικές προοπτικές που μπορεί να έχει η αξιοποίηση λυμάτων ελαιοτριβείων στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, εκτιμούν ειδικοί. «Στην Ελλάδα τα λύματα ελαιοτριβείων θεωρούνται δευτερεύουσα πηγή βιομάζας αλλά στην Ιταλία υπάρχουν και μονάδες που αξιοποιούν αποκλειστικά κατσίγαρο και μάλιστα ανήκουν σε εταιρείες ελαιόλαδου, θα πει ο Κώστας Αλεξανδρίδης, μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Σύνδεσμου Παραγωγών Βιοαερίου.
