Στο Βόρειο Ημισφαίριο, μπορούν να παρατηρηθούν δύο βλαστικές «εκρήξεις» ανάπτυξης: η κύρια από τον Μάρτιο έως τα μέσα Ιουλίου και η δεύτερη από τον Σεπτέμβριο έως τα μέσα Οκτωβρίου, υπό την προϋπόθεση ότι το νερό δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα. Η βέλτιστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη της ελιάς κυμαίνεται από 10 έως 30 βαθμούς, αλλά όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 35 βαθμούς η ανάπτυξη των βλαστών μπορεί να περιοριστεί.
Η ανάπτυξη και ωρίμανση των ελιών ολοκληρώνεται σε περίπου 4-5 μήνες, με μοντέλο διπλής σιγμοειδούς καμπύλης ανάπτυξης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δομικές αλλαγές και χημικοί μετασχηματισμοί, όπως η κυτταρική διαίρεση, η διόγκωση των κυττάρων και η αποθήκευση μεταβολιτών στους διάφορους ιστούς του καρπού, λαμβάνουν χώρα.
Η φάση Ι χαρακτηρίζεται από εκθετική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, κυριαρχούν οι κυτταρικές διαιρέσεις διαφορετικών ιστών του καρπού, όπου το μεσοκάρπιο και το ενδοκάρπιο αυξάνουν σε μέγεθος ενώ, αρχίζει και η σκλήρυνση του τελευταίου.
Στη φάση II, η ανάπτυξη των καρπών επιβραδύνεται ή σταματά, το έμβρυο και το ενδοκάρπιο φτάνουν στο τελικό τους μέγεθος και ολοκληρώνεται η διαδικασία σκλήρυνσης.
Κατά τη διάρκεια της φάσης ΙΙΙ, συμβαίνει ταχεία ανάπτυξη του καρπού λόγω της διόγκωσης των κυττάρων του μεσοκάρπιου που καθορίζει και το τελικό μέγεθος του καρπού.
Όλες αυτές οι διαδικασίες ελέγχονται γενετικά και επηρεάζονται από διαφορετικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, με τη διαθεσιμότητα νερού να είναι η πιο μελετημένη. Όταν εμφανίζεται λειψυδρία στο στάδιο Ι, παρατηρούνται μικρότερα ενδοκάρπια που μπορεί να οδηγήσουν σε καρπούς με ασυνήθιστα υψηλές αναλογίες πολτού προς κουκούτσι που βλάπτουν τη βιωσιμότητα τους. Επιπλέον, η μείωση του νερού κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης επηρεάζει το μέγεθος των κυττάρων παρά τον αριθμό των κυττάρων στο μεσοκάρπιο. Η διαθεσιμότητα νερού στη φάση ΙΙΙ καθορίζει το τελικό μέγεθος του καρπού και την περιεκτικότητά του σε λάδι. Η περιορισμένη παροχή νερού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έχει ως αποτέλεσμα καρπούς με μειωμένη περιεκτικότητα σε λάδι.
Η επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών σε ποικιλίες Picual
Για τον προσδιορισμό των πιθανών επιπτώσεων μιας υψηλότερης θερμοκρασίας στον κύκλο καρποφορίας και τη βλαστική ανάπτυξη της ελιάς, πραγματοποιήθηκε μια μελέτη με την ποικιλία “Picual” που προσομοιώνει τις συνθήκες υπερθέρμανσης του πλανήτη υπό συνθήκες αγρού. Συστήματα ελεγχόμενης θερμοκρασίας ανοικτού θαλάμου (OTC) χρησιμοποιήθηκαν για να αυξήσουν την περιβάλλουσα θερμοκρασία ημέρας/νύχτας κατά τη διάρκεια ολόκληρου του αναπαραγωγικού κύκλου αυτού του είδους.
Τρία χρόνια μελέτης έδειξαν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4 βαθμούς μειώνει την απόδοση των καρπών και επηρεάζει τα χαρακτηριστικά και τις διαδικασίες ωρίμανσης.
Παρατηρήθηκαν μικρότεροι καρποί, χαμηλή αναλογία πολτού προς κουκούτσι, μειωμένη απόδοση ελαίου και περιεκτικότητα σε ανθοκυανίνες. Η περίοδος ωρίμανσης προηγήθηκε και παρατάθηκε στα δέντρα που υποβλήθηκαν σε υψηλότερες θερμοκρασίες. Επιπλέον, η βλαστική ανάπτυξη διεγείρεται από την επεξεργασία θερμοκρασίας με αποτέλεσμα μεγαλύτερα μεγέθη δέντρων.
Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η παγκόσμια υπερθέρμανση μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή και την ποιότητα των ελιών, απαιτώντας νέες στρατηγικές διαχείρισης και προσαρμογής για την καλλιέργεια της ελιάς υπό τις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.
Πηγή: teatronaturale.it
