Αρχικά, επιβεβαιώνεται πως ο κόσμος του ελαιολάδου είναι πρώτον, μικρός και δεύτερον αλληλένδετος. Σημαντικό παράδειγμα, η διάθεση 20 με 30.000 τόνων αδασμολόγητου τυνησιακού παρθένου και έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην ιταλική αγορά – με οριακά οργανοληπτικά- το προηγούμενο χρονικό διάστημα, σε τιμές κάτω του κόστους (4 ευρώ το κιλό χονδρική), οδηγώντας σε επίμονες πιέσεις να πέσει άμεσα το ιταλικό έξτρα κάτω από τα 9 ευρώ το κιλό.
Με την πιθανότητα ικανοποίησης αυτού του στόχου ως στρατηγικό επιχείρημα, οι Ιταλοί αγοραστές ευελπιστούν να τσιμπήσουν παρτίδες φθηνότερου χύμα ελληνικού έξτρα παρθένου, σε τιμές πολύ κάτω από τα 6 ευρώ και κάπως έτσι γίνονται όλο και πιο δύσκολοι στις διαπραγματεύσεις με τους λακωνικούς συνεταιρισμούς, στους οποίους πλέον γίνονται σκόρπιες κρούσεις για αγορές έξτρα στα 5 με 5,20 ευρώ το κιλό (EXW), νούμερα που δεν ικανοποιούν κανέναν. Θα μπορούσε να πει κανείς πως λείπει κάποια θετική πράξη – κράχτης, που να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς, καθώς έχει να ακουστεί συμφωνία για ελαιόλαδο πάνω από τα 5,50 ευρώ από τις 7 με 8 Ιανουαρίου.
H άμεση και αρνητική επίδραση των πολιτικών Τραμπ
Από την ημέρα ορκωμοσίας του 47ου προέδρου των ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου, η αγορά ελαιολάδου σε Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα βρίσκεται μονότονα σε βαθύ κόκκινο, χάνοντας το σύνολο των κεκτημένων του αμέσως προηγούμενου μήνα. Η εξήγηση πίσω από την εξέλιξη αυτή, έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την σημασία που έχει αποκτήσει η αμερικανική αγορά για το παγκόσμιο ισοζύγιο ελαιολάδου, καθώς πλέον είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής στον κόσμο (400.000 τόνους εισαγωγές την περασμένη εμπορική περίοδο). Τυχόν δασμοί της τάξης του 10-25% που συνηθίζεται να απειλούν πως θα επιβάλλουν οι ΗΠΑ, απειλεί να περιορίσει τις εισαγωγές κατά 50-100.000 τόνους, επιδρώντας αρνητικά στις ευρωπαϊκές τιμές για την πρώτη ύλη. Να σημειωθεί εδώ πως η εξωκοινοτική Τουρκία έχει φέτος μια αξιοπρεπή παραγωγή (αν και χαμηλότερη των επίσημων εκτιμήσεων- 350 με 400.000 τόνους) και θα ήταν ιδιαίτερα χαρούμενη να καλύψει το ευρωπαϊκό αυτό έλλειμμα με φθηνή πρώτη ύλη και το σήμα Made in Turkey.
Η ελληνική τιμολόγηση και η στάση του εμπορίου
Πρωί Τετάρτης, επαγγελματίας ελαιοπαραγωγός από την Καλαμάτα κάλεσε στην Agrenda να ρωτήσει τι συνέβη αφού «όλα τα ελαιοτριβεία της περιοχής» έδωσαν τιμή για τις τρεις γραμμές στα 4,00 με 4,30 ευρώ το κιλό, από 4,70 ευρώ την περασμένη βδομάδα. Ο συντάκτης προσπάθησε να επιβεβαιώσει την εγκυρότητα αυτής της πληροφορίας και όπως έδειξε το ρεπορτάζ εντοπίζεται ένα έντονο καθοδικό ρεύμα που θυμίζει μέσα Δεκεμβρίου 2024, με την κρίσιμη διαφορά όμως πως πολλοί παραγωγοί πια ενδιαφέρονται άμεσα να πουλήσουν. Στην παρούσα φάση, καθίσταται σαφές πως το εμπόριο ενδιαφέρεται να ρίξει το μέσο όρο σε Μεσσηνία, Ηλεία και Κεντρική Ελλάδα περί τα 4 με 4,50 ευρώ το κιλό στο έξτρα, και να κρατήσει το «πρίμιουμ» για κάποιες καλές ποιότητες από Κρήτη και Λακωνία στα 50 λεπτά, δηλαδή γύρω από τα 5 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί πως η έλλειψη οργάνωσης στην ελληνική αγορά και η ανυπαρξία εθνικών στατιστικών για πωλήσεις και αποθέματα, διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την «υποτιμητική κερδοσκοπία», όταν η αγορά βρίσκεται σε όποια υποχώρηση. Το έλλειμμα ενημέρωσης χτίζει την νοοτροπία στον ελαιοπαραγωγό πως θα είναι σε θέση να κλείσει καλύτερη συμφωνία σε λίγες μέρες με ατομική διαπραγμάτευση όταν η αγορά βρίσκεται στο πράσινο, ενώ σαν οι δείκτες κοκκινίζουν, ο ίδιος άνθρωπος τρέχει να προλάβει την «προσφορά» του εκάστοτε εμπόρου, προκαλώντας διπλή ζημιά.
Όλα θα έπρεπε να πηγαίνουν καλύτερα βάσει κατανάλωσης
Η αγορά – ατμομηχανή της Ισπανίας, δείχνει υγιείς επιδόσεις και τα πρώτα αδιαμφισβήτητα στοιχεία για την κατανάλωση τυποποιημένου ελαιολάδου (+25% για όλους τους κωδικούς ελαιολάδου, +45% για το έξτρα την περίοδο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου 2024) θα έπρεπε να λειτουργούν υπέρ της οριακής ανατίμησης της αξίας της πρώτης ύλης. Αντ’ αυτού επαναλαμβάνεται το έργο του ανταγωνισμού κόστους, όπου ένα κρίσιμο μέγεθος πρώτης ύλης (που στα χαρτιά είναι ακόμα μεγαλύτερο), συγκεντρωμένο σε παίκτες που δεν υπόκεινται στους κανόνες των υπολοίπων (Τουρκία, Τυνησία, κλπ), επιδρούν διασπαστικά και αρνητικά στις αμοιβές όλων των παικτών του παιγνίου που λέγεται αγορά ελαιολάδου. Επίσημα, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου αναμένει παγκόσμια κατανάλωση άνω των 3 εκατ. τόνων που αποτελούσε και ο στρατηγικός στόχος πριν την έναρξη της φετινής χρονιάς.
