Για να μην «παγώσει» η παραγωγή
Η επέλαση της κακοκαιρίας «Λέανδρος» στην χώρα μας, με τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και τις εκτεταμένες χιονοπτώσεις που σημειώθηκαν, έβαλε σε κίνδυνο τις καλλιέργειες, ακόμα και αυτές που βρίσκονται στο θεωρητικά ανθεκτικότερο στάδιο του ληθάργου, όπως η ελιά. Έχει εντοπιστεί ότι τα μέρη του φυτού, εμφανίζουν διαφορετικά επίπεδα ευπάθειας στις χαμηλές θερμοκρασίες, με θερμοκρασίες χαμηλότερες των -4οC να ζημιώνουν τους ανθοφόρους οφθαλμούς, τα φύλλα και τους μικρούς βλαστούς, ενώ οι μεγαλύτεροι κλάδοι, οι βραχίονες, ο κορμός και το ριζικό σύστημα να αντιμετωπίζουν προβλήματα σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των -7 και -10oC.
Σε ήπιους παγετούς οι ζημιές περιορίζονται στην εμφάνιση ξήρανσης των κορυφών των ετήσιων βλαστών, πτώση των φύλλων και ελαφρύ σκίσιμο του φλοιού ενώ ισχυρά και μεγάλης διάρκειας φαινόμενα (-10 έως -12 οC) μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα ακόμα και ολική καταστροφή του δέντρου. Μηχανικές βλάβες μπορούν να σημειωθούν στα δέντρα με σπάσιμο κλάδων λόγω του συσσωρευμένου όγκου χιονιού στην κόμη.
Και στις δύο περιπτώσεις η παραγωγή πλήττεται λόγω τις καταπόνησης των ελαιόδεντρων και την απώλεια-καταστροφή ανθοφόρων οφθαλμών και ολόκληρων παραγωγικών μονάδων.
Μεταχείριση παγετόπληκτων δέντρων
Ανάλογα με το μέγεθος και την έκταση των ζημιών που προκλήθηκαν, ο παραγωγός μπορεί να προβεί σε μερικές επεμβάσεις, για διαχείριση των επιπτώσεων και μείωση του κινδύνου περαιτέρω καταστροφής.
Ο ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα, είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέτρο, ιδίως για τις ήπιες και μέτριες περιπτώσεις ζημιών. Μία τέτοια επέμβαση θα δράσει προστατευτικά ώστε να αποφευχθούν προσβολές από παθογόνα βακτήρια από τις σχισμές-πληγές του ξύλου που δημιουργήθηκαν από τον παγετό στα κλαδιά και των κορμών των ελαιόδεντρων. Τα κλαδέματα αμέσως μετά τους παγετούς θα πρέπει να αποφεύγονται και να πραγματοποιούνται αργότερα την άνοιξη με αφαίρεση των ζημιωμένων μερών του δέντρου (μέχρι τα σημεία αναβλάστησης). Πρώιμο κλάδεμα των παγετόπληκτων δέντρων ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω ζημιά καθώς οι φυτικοί ιστοί θα υποστούν μεγαλύτερη καταστροφή σε έναν επόμενο ανοιξιάτικο παγετό. Σε περιπτώσεις που έχουν προκληθεί στασίματα κλάδων ή βραχιόνων από τα καιρικά φαινόμενα, συνιστάται λείανση των τομών και κάλυψή τους με ειδική αλοιφή, για να μειωθεί ο κίνδυνος προσβολών του ξύλου από παθογόνους μύκητες και βακτήρια.
Σε περίπτωση που κατά την περίοδο του χειμώνα και το κλάδεμα «καθαρίσματος» της άνοιξης, αφαιρεθεί από τα δέντρα μεγάλος όγκος παραγωγικών οργάνων (φύλλων και κλάδων), θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τον παραγωγό και να προσαρμόσει το πρόγραμμα λίπανσης που θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη, αναλόγως, αυξάνοντας κατά κύριο λόγω την ποσότητα αζωτούχου λιπάσματος. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι η λίπανση αμέσως μετά τους παγετούς θα πρέπει να αποφεύγεται.
Προληπτικά μέτρα
Σε περιοχές όπου οι παγετοί είναι συνήθη φαινόμενα, οι ελαιοπαραγωγοί συνίσταται να λάβουν προληπτικά και προστατευτικά μέτρα για να αποφύγουν ή να μετριάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις ζημιογόνες επιπτώσεις. Στο στάδιο της εγκατάστασης, ποικιλίες με υψηλότερη ανθεκτικότητα στο ψύχος θα πρέπει να προτιμούνται. Παραδείγματα τέτοιον ποικιλιών είναι: ελαιοποιήσιμες (μαστοειδής, μεγαρείτικη, μαυρελιά, αγουρομάνκο, Arbequina), επιτραπέζιες (καρυδολιά, κοθρέϊκη, San Francesco).
Παράλληλα, όψιμη ή/και υπερβολική αζωτούχος λίπανση θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς εντείνει την ευπάθεια των δέντρων στον παγετό-ψύχος. Τέλος, η μείωση της αυστηρότητας των κλαδεμάτων και της αποτελεσματικής ζιζανιοκτονίας αποτελούν ωφέλιμα καλλιεργητικά μέτρα προστασίας.
