Λειψά δικαιώματα και μια αγορά κοντά στα 6 ευρώ το σκηνικό για το ελαιόλαδο
Η αγορά τη δεδοµένη περίοδο διατηρεί κορυφές στην περιοχή άνω των 5,30 ευρώ το κιλό σε βασικά παραγωγικά κέντρα της Πελοποννήσου (Λακωνία) και της Κρήτης (Λασίθι), τα ευρωπαϊκά αποθέµατα βαίνουν µειούµενα και οι προοπτικές της επόµενης παραγωγής στη χώρα µας, κατά γενική οµολογία, είναι περιορισµένες.
∆εν είναι µόνο η παρενιαυτοφορία, η οποία έπειτα από µια χρονιά τόσο µεγάλης παραγωγής όπως αυτή του 2022, δύσκολα θα µπορούσε να τιθασευτεί. Στα περισσότερα παραγωγικά κέντρα της χώρας, από τα βόρεια µε τις ελιές Χαλκιδικής και Μάκρης µέχρι νότια στην Κρήτη, οι βροχοπτώσεις ήταν ανησυχητικά λίγες. Αντίστοιχα προβλήµατα καταγράφονται για δεύτερη συνεχόµενη χρονιά στην Ιβηρική, µε τις τιµές ελαιολάδου να προσεγγίζουν µεσοσταθµικά τα 5,50 ευρώ το κιλό, ενώ πλέον συζητείται το ενδεχόµενο διαµόρφωσης τιµών πέριξ των 6 ευρώ το κιλό όσο η έλλειψη βροχής µεγεθύνει την αγωνία για την επόµενη σοδειά.
Με αυτά τα θεµελιώδη, µια δραµατική αποκλιµάκωση στις τιµές ελαιολάδου από τα σηµερινά επίπεδα, δύσκολα θα µπορούσε να σηµειωθεί µέσα στους επόµενους δώδεκα µήνες, αφού αφενός η Ελλάδα µάλλον θα έχει λίγες ποσότητες του χρόνου, εξαιτίας του ήπιου χειµώνα, των λίγων βροχών και της φετινής υπερπαραγωγής, αφετέρου σε επίπεδο Ευρώπης, η ζήτηση περιµένει στη γωνία κάτι που σηµαίνει πως ακόµα και µε µια φυσιολογική παραγωγή σε Ιταλία και Ισπανία, δεν θα υπάρχουν αποθέµατα ικανά να κινήσουν τις τιµές σε χαµηλότερα επίπεδα.
Χωρίς περιθώρια για χαµηλότερες τιµές, άνοδος προς τα 6 ευρώ
Τα αποθέµατα που φέρεται ότι χτίζει η βιοµηχανία µεταποίησης στην Ισπανία, κάθε άλλο παρά αδυναµία διάθεσης του τελικού προϊόντος στην αγορά δείχνουν. Ρεπορτάζ του ειδικού Τύπου της Ισπανίας, µιλούν για µια κατάσταση που θέλει την αγορά να χτίζει απόθεµα, ανακατεµένο µάλιστα µε ελαιόλαδα που αγοράστηκαν παλιότερα σε χαµηλότερες τιµές, αναµένοντας πως η κατανάλωση θα συνεχιστεί και τους επόµενους µήνες η ισπανική βιοµηχανία θα χρειαστεί 680.000 τόνους προϊόντος για να εξυπηρετήσει τη ζήτηση.
Το τονάζ αυτό δεν ανταποκρίνεται στην φετινή παραγωγή ενώ οι καιρικές συνθήκες, δηλαδή η έλλειψη βροχοπτώσεων έχουν κάνει αρκετούς να προετοιµάζονται για έναν νέο κύκλο ανατιµήσεων µέσα στο επόµενο 12µηνο.
Μέσα σε αυτό το εµπορικό τοπίο, αλλάζουν και το πλαίσιο υποστήριξης της καλλιέργειας από τη νέα ΚΑΠ.
Εν συντοµία, «οι παλιοί» του κλάδου, µε τα ιστορικά δικαιώµατα, που αποτελούν και την πλειονότητα, «ξεβολεύονται» από τη νέα ΚΑΠ. Εκτός του ότι θα δουν τη βασική ενίσχυση να περιορίζεται σταδιακά µέχρι και το 2026, θα χρειαστεί να κάνουν περισσότερα για να διατηρήσουν το τσεκ στα σηµερινά επίπεδα, υλοποιώντας δράσεις από το νέο πρασίνισµα. Την ίδια δυνατότητα ξεκλειδώνει το νέο πρασίνισµα και για τις λίγες περιπτώσεις νεοεισερχόµενων που διαθέτουν ελαιώνα χωρίς δικαιώµατα.
Η σταδιακή κατάργηση των ιστορικών δικαιωµάτων θα ξεκινήσει από φέτος και η µέση ενίσχυση για την ελιά που ανήκει στην αγρονοµική περιφέρεια των δενδρώδων καλλιεργειών θα είναι στα 27 -33,8 ευρώ το στρέµµα.
Η ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΘΑ ΠΛΗΞΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΟ ΠΟΣΟ ΤΗΣ ΒΑΣΙΚΗΣ
Η σύγκλιση πονάει, αναπλήρωση µε µεθοδική δουλειά στον ελαιώνα.
Αφετηρία επαναϋπολογισµού της βασικής ενίσχυσης αποτελεί το 2023, µε την τελική ατοµική µέση µοναδιαία αξία να εξαρτάται από τον αριθµό των επιλέξιµων αγροτεµαχίων που θα δηλωθούν από τους ενεργούς αγρότες της χώρας και το τελικό συνολικό ποσό της βασικής ενίσχυσης µετά την απορρόφηση κονδυλίων από το νέο πρασίνισµα. Όπως και να έχει φέτος θα ξεκινήσει και η σύγκλιση µε τη µέση µοναδιαία αξία του δικαιώµατος ανά ελαιοπαραγωγό να προσεγγίζει τη µέση µοναδιαία αξία όλων των δενδροκαλλιεργειών κατά το 1/4 της διαφοράς. Το ποσό της µέσης µοναδιαίας αξίας µπορεί να ξεκινάει για το 2023 από τα 27 ευρώ το στρέµµα και να φτάσει έως και τα 33,8 ευρώ, ανάλογα το τελικό συνολικό ποσό της βασικής ενίσχυσης. Με τη µορφή ετήσιας ενίσχυσης ανά επιλέξιµο εκτάριο στους δικαιούχους ελαιοπαραγωγούς, θα δίνεται η αναδιανεµητική ενίσχυση. Αφορά παραγωγούς που δηλώνουν 10-40 στρέµµατα στην αγρονοµική περιφέρεια των δέντρων, οι οποίοι θα λάβουν ποσό 11,6 ευρώ το στρέµµα. Σηµειώνεται εδώ τέλος, πως οι νέοι ελαιοκαλλιεργητές που εγκατασταθήκαν στη γεωργία την τελευταία 5ετία θα λάβουν επιπλέον ποσό επιδότησης ύψους 7 ευρώ το στρέµµα και για µέγιστο 250 στρέµµατα. Η εξισωτική στην ελιά ορίζεται στα 12 ευρώ για ορεινούς και 8,8 ευρώ σε µειονεκτικές.
Αναφορικά τώρα µε το νέο πρασίνισµα, εδώ θα προβλεφθούν ορισµένες δράσεις από τη διαθέσιµη λίστα του στρατηγικού σχεδίου της νέας ΚΑΠ χωρίς όµως να έχει ξεκαθαριστεί το ποιες θα είναι αυτές ακριβώς. Τους ελαιοπαραγωγούς αφορούν συγκεκριµένα οι εξής:
Βιολογική Γεωργία
Ετήσια ενίσχυση για την διατήρηση µεθόδων βιολογικής γεωργίας στην ελιά ύψους 50,5 ευρώ το στρέµµα θα λαµβάνουν όλοι οι ελαιοκαλλιεργητές που έχουν ενεργή σύµβαση µε πιστοποιητικό οργανισµό, µε ένα απλό κλικ στο ΟΣ∆Ε. Η επιδότηση αυτή θα δίνεται σε αγροτεµάχια που δεν επιδοτούνται από αντίστοιχο Μέτρο του ΠΑΑ 2014-2022. Για ελαιοπαραγωγούς που θέλουν να εντάξουν για πρώτη φορά αγροτεµάχια στα Βιολογικά θα βγει σχετικό Μέτρο από το ΠΑΑ, µε επιδότηση 69,2 ευρώ το στρέµµα και 71,2 ευρώ το στρέµµα για ελαιοποιήσιµη ελιά και επιτραπέζια αντίστοιχα.
Ιδιωτική δακοκτονία
Για την εφαρµογή των εθελοντικών οδηγιών ολοκληρωµένης φυτοπροστασίας για την ελαιοκαλλιέργεια υπολογίζεται στα 60 ευρώ/στρέµµα µέσω του νέου πρασινίσµατος. Η ενίσχυση αφορά την τοποθέτηση και παρακολούθηση παγίδων όπως επίσης και την αντιµετώπιση συγκεκριµένων εντόµων µε µαζική παγίδευση και το αυξηµένο κόστος που αυτά συνεπάγονται. Αλλά και την αύξηση των απωλειών και την υποβάθµιση της ποιότητας µέρους της παραγωγής, λόγω της παύσης χρήσης δραστικών ουσιών.
Επιδότηση για ελαιώνες µεγάλους σε ηλικία
Προστασία τοπίων και γεωργικών συστηµάτων υψηλής περιβαλλοντικής σηµασίας: Πρόκειται για ένα καθεστώς στο νέο πρασίνισµα που αφορά σε ελαιώνες µε δένδρα µεγάλης ηλικίας και υψηλό σχήµα µόρφωσης, ελαιώνες µε σχετικά νέες φυτεύσεις, συνήθως σε γραµµικά σχήµατα µόρφωσης και διάσπαρτα αγροτεµάχια ελαιώνων (σε µωσαϊκό). Η ενίσχυση εκτιµάται στα 10 ευρώ το στρέµµα, εκτός από τις εκτάσεις που καταλαµβάνονται από µνηµειακούς ελαιώνες όπου προσαυξάνεται κατά 5 ευρώ το στρέµµα. Αφορά µόνο τους ελαιώνες στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.
Με 12 ευρώ το στρέµµα ο θρυµµατισµός κλαδιών
Εφαρµογές κυκλικής οικονοµίας στη γεωργία: Ακόµη µία επιδότησης από το νέο πρασίνισµα για τους ελαιοπαραγωγούς είναι ο θρυµµατισµός κλάδων και η εναπόθεση του κοµπόστ στο έδαφος. Στους ελαιώνες η σχετική ενίσχυση είναι στα 12 ευρώ το στρέµµα.
