Αντί µιας έστω µετριοπαθούς παραγωγής, οι τελευταίες εκτιµήσεις δείχνουν µια παγκόσµια παραγωγή της τάξης των 2,39 εκατ. τόνων, έναντι των 2,56 εκατ. τόνων του 2022 που έφεραν την αγορά στα σηµερινά επίπεδα τιµών. Από την αγορά λείπουν δηλαδή σχεδόν 1 εκατ. τόνοι προσφοράς, ενώ παράλληλα τα αποθέµατα βρίσκονται στα χαµηλότερα επίπεδα όλων των εποχών. Σ’ αυτό το περιβάλλον, το σενάριο για τιµές στα 10 ευρώ, δείχνει πολύ κοντά στην πραγµάτωσή του.
Στην Ελλάδα έχει εδώ και µερικές ηµέρες πατηθεί η κορυφή των 8,70 ευρώ, η Ισπανία βρίσκεται στα 9 ευρώ, ενώ το Μπάρι στην Ιταλία δηµοσίευσε ακόµα µια λίστα τιµών µε τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα στα 9,50 ευρώ. Αν και τα στελέχη της αγοράς διστάζουν να το πουν, φαίνεται πως τα 10 ευρώ, τιµή στόχος που έχουν βάλει πολλοί παραγωγοί στα βασικά παραγωγικά κέντρα της Ελλάδας, είναι πολύ κοντά.
Ως προς την κατανάλωση, οι τελευταίες µετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν µια µείωση 10% για την ελληνική αγορά, ενώ αντίστοιχες πτώσεις καταγράφονται και στις υπόλοιπες ελαιοπαραγωγούς χώρες της Ευρώπης. Ωστόσο η ζήτηση παραµένει υψηλή και όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, όσο αυτή διατηρείται κοντά στα σηµερινά επίπεδα, οι τιµές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν έως ότου βρεθεί το λεγόµενο equilibrium.
Άλλωστε, η κάµψη της κατανάλωσης στην Ελλάδα έχει µικρή σηµασία όταν οι διαθέσιµες ποσότητες είναι τόσο µικρές. Στη νέα ελαιοκοµική περίοδο που εγκαινιάζεται σε µερικές ηµέρες, η χώρα αναµένεται να συγκοµίσει ανάµεσα σε 160.000 και 180.000 τόνους. Κάπου εκεί κυµάνθηκε η παραγωγή της χώρας και το φθινόπωρο του 2018, όταν οι τιµές αδυνατούσαν να αγγίξουν ακόµα το χαµηλό επίπεδο των 3 ευρώ. Με την ετήσια κατανάλωση ελαιολάδου στην Ελλάδα να βρίσκεται στους 122.000 τόνους, αφήνει πολύ λίγες ποσότητες για την εξαγωγή, ακόµα και αν χαθούν µερικές ακόµα χιλιάδες τόνοι.
Η ευαισθησία ως προς τις τιµές δεν είναι κοινή σε όλους τους καταναλωτές και σε όλες τις αγορές, συνεπώς, σε αντίθεση µε τις λιγότερο ανθεκτικές αγορές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, η Βόρεια Αµερική δείχνει να µην έχει κλονιστεί καθόλου. Οι παραγγελίες των ΗΠΑ για έξτρα παρθένο έχουν αυξηθεί από µερίδιο 30% στο παγκόσµιο εµπόριο και την τρέχουσα οικονοµική περίοδο αναµένεται να ανεβάσουν το ποσοστό αυτό στο 35%, ενώ περαιτέρω αύξηση στο 37% αναµένεται για το 2024.
Όλα τα προηγούµενα χρόνια, η αγορά φάνηκε ότι λειτουργούσε µε όρους που δεν ανταποκρίνονται στην σπανιότητα του προϊόντος, µε την πραγµατικότητα τελικά να σπάει αυτά τα αναχρονιστικά στεγανά, κατά τα οποία το ελαιόλαδο όπως και η φέτα λειτουργούσαν ως κράχτης στις µεγάλες αλυσίδες λιανικής. Στο µεταξύ, εκπαιδεύτηκε ένα κοινό στην κατανάλωση premium έξτρα παρθένων ελαιολάδων, για την απόκτηση των οποίων συνήθισε σε άλλες, αρκετά υψηλότερες τιµές.
Όλα αυτά δείχνουν πως ακόµα και το 2024 ή το 2025, όταν θα µπορούσε να υπάρξει µια αποκλιµάκωση στις τιµές σύµφωνα µε τον Ισπανό οικονοµολόγο Gonzalo Bernardos, µε την προϋπόθεση οι παραγωγές να ανακάµψουν στο πλήρες της δυναµικής των ελαιοπαραγωγών χωρών, η αγορά δεν θα µπορούσε να επιστρέψει στα προηγούµενα χαµηλά επίπεδα που γονάτισαν τη βιωσιµότητα χιλιάδων εκµεταλλεύσεων στην Ελλάδα.
