των Ηλία Ανδρεάκη, Γιάννη Ρούπα
Tον «χορό» των ομιλιών έσυρε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Στρατάκος, ο οποίος στάθηκε στο θεσμικό αποτύπωμα που φιλοδοξεί να αφήσει το 2025 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στον ελαιοκομικό κλάδο.
Ο Γενικός Γραμματέας στάθηκε στη σημασία της ψηφιοποίησης τονίζοντας ότι έχει ψηφιστεί η υλοποίηση ψηφιακού συστήματος για ιχνηλασιμότητα του ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς. «Το Υπουργείο έχει ήδη υλοποιήσει το ψηφιακό σύστημα για τις δηλώσεις συγκομιδής που θα τεθεί σε ισχύ το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα θα δημιουργηθεί και το ψηφιακό μητρώο τυποποιητηρίων και συσκευαστηρίων για ηλεκτρονική χορήγηση αλφαριθμητικού κωδικού έγκρισης αρμοδιότητας του ΥπΑΑΤ. Τέλος, σχεδιάζεται η υλοποίηση της ψηφιακής δήλωσης παραγωγής και τυποποίησης ελαιόλαδου και ελιάς που απευθύνεται στα ελαιοτριβεία, τα τυποποιητήρια και συσκευαστήρια της χώρας», εξήγησε ο κος Στρατάκος, επαναλαμβάνοντας όσα είχε πρωτοαναφέρει σε έτερη εσπερίδα του ΣΕΒΙΤΕΛ πριν από περίπου ένα 7μηνο.
Στη σημασία των διεπαγγελματικών οργανώσεων στάθηκε στη σύντομη ομιλία του ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Λευτέρης Αυγενάκης, τονίζοντας ότι για το λόγο αυτό είχε δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της θητείας του το πλαίσιο για τις διεπαγγελματικές που πρόσφατα ψηφίστηκε «Πρέπει η διεπαγγελματική οργάνωση του ελαιολάδου να περπατήσει στο πρόσφατο νομοθετικό πλαίσιο και στο πλαίσιο της ΕΕ. Είναι ένα εργαλείο που θα κάνει πιο ισχυρή τη φωνή όλων των εμπλεκομένων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Λευτέρης Αυγενάκης.
Στις εισαγωγικές ομιλίες ξεχώρισαν ακόμα αυτές του Διευθύνοντα Συμβούλου της Μύλοι Σόγιας, Στάθη Γιαβρόγλου και της Γενικής Διευθύντριας της Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια, Νίκης Γιαβρόγλου, που πραγματοποίησαν μια σύντομη περιήγηση στην ιστορία των εταιρειών και στις προκλήσεις του κλάδου των βρώσιμων ελαίων, όπως η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη εργατικού δυναμικού, αλλά και η γήρανση του. Κατά τη Νίκη Γιαβρόγλου, στόχος του κλάδου οφείλει να είναι η στενή συνεργασία εταιρειών και επιστήμης, με όραμα τη μεγαλύτερη διαφάνεια.
Δημογραφικό, τενεκές και αδύναμες εξαγωγές τα προβλήματα στο ελαιόλαδο
Κατατοπιστική ήταν και η ομιλία του Προέδρου ΕΔΟΕ και CEO της ΕΛΣΑΠ, Μανώλη Γιαννούλη, ο οποίος επικαλούμενος στοιχεία του IOC ανέφερε ότι συνολικά η παραγωγή ελαιόλαδου έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 65 χρόνια. Όπως επεσήμανε, η Ισπανία έχει μερίδιο 35% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ μαζί με Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία παράγουν περίπου το 60% του συνόλου. Έτσι, από τους 3 εκατ. τόνους μέσης ετήσιας παραγωγής, απ’ αυτές παράγονται περίπου οι 2 εκατ. τόνοι. Την περασμένη χρονιά η ιστορικά χαμηλή παραγωγή οδήγησε σε ιστορικά υψηλές τιμές φτάνοντας έως και τα 9,5 ευρώ με την κατάσταση σήμερα να εξισορροπείται.
Η αναλογία τιμής 1/6 σε σχέση με σπορέλαια οδήγησε σε παγκόσμια μείωση κατανάλωσης που σε κάποιες μόνο χώρες έφτασε το 40%. «Πέρσι η παγκόσμια ελαιοκομία αναζητούσε προϊόν για να γεμίσει τα μπουκάλια, φέτος αναζητά πελάτες να τα πουλήσει» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στην επόμενη μεγάλη παραγωγή της, η Ισπανία αναμένεται να ξεπεράσει τα 2 εκατ. τόνους, ενώ η Ελλάδα παραμένει σταθερή στην παραγωγή, με σημαντικότερα προβλήματα την γήρανση αγροτικού πληθυσμού, τον τενεκέ και την αδύναμη παρουσία στο εξωτερικό σε σχέση με τους ανταγωνιστές της. Η κατά κεφαλή κατανάλωση έχει πέσει από τα 20 κιλά στα 11 κιλά νούμερο που αντιστοιχεί χονδρικά σε 110.000 τόνους ελαιόλαδου. Απ’ αυτά 15-20 χιλιάδες είναι από το λιανεμπόριο, 15 χιλιάδες για ιδιοκατανάλωση, και περίπου 75 χιλιάδες διακινούνται με τον τενεκέ.
Παρτίδες ελαιολάδου με ομοιόμορφη γευσιγνωστική ταυτότητα
Στα πλαίσια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε ακόμα το πρόγραμμα «Αλγόριθμος Γευσιγνωστικής Ταυτότητας Εξαιρετικού Παρθένου Ελαιόλαδου» από τον καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Οργανικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Αθανάσιο Γκιμήση και τον δρ. Βασίλειο Δημόπουλο από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία γευσιγνωστικής ταυτότητας του ελαιόλαδου, μέσω ενός αλγορίθμου που βασίζεται σε στατιστικά μοντέλα πρόβλεψης. Αυτό σημαίνει ότι το πρόγραμμα αποσκοπεί στη δημιουργία παρτίδων ελαιόλαδου με σταθερά αρώματα και δημιουργία μιγμάτων με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά.
Παραμένει ψηλά το ηλιέλαιο, δεν αρκεί η προσφορά το φοινικέλαιο
Σε υψηλά επίπεδα τιμής λόγω χαμηλών αποθεμάτων αναμένεται να παραμείνει και φέτος το ηλιέλαιο, λόγω αποθεμάτων, ενώ σε αγαπημένο της αγοράς τείνει να εξελιχθεί το σογιέλαιο, σύμφωνα με τον Διευθυντή Oilseeds της Μύλοι Σόγιας, Χρήστο Πρέντο. Για την περίοδο 2024/25 πρώτο από άποψη παραγωγής από τα βασικά σπορέλαια ήταν το φοινικέλαιο με 81,5 εκατ. τόνους κυρίως από Ινδονησία και Μαλαισία. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται με 68 εκατ. τόνους το σογιέλαιο (κυρίως ΗΠΑ, Βραζιλία, Αργεντινή) και στην τρίτη το κραμβέλαιο που παράγεται σε ΕΕ, Καναδά, Αυστραλία και Ινδία με 34 εκατ. τόνους. Το ηλιέλαιο βρίσκεται στην τέταρτη θέση με 21,5 εκατ. τόνους χάνοντας 7 εκατ. τόνους γεγονός που οδήγησε τις τιμές σε ασυνήθιστα ψηλά επίπεδα (διαφορά 250 δολαρίων) και πέμπτο το καλαμποκέλαιο.
«Το σογιέλαιο κάλυψε λόγω μεγάλης σοδειάς το 2024/25 όλα τα υπόλοιπα σπορέλαια που σημείωσαν πτώση» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κος Πρέντος. Μειωμένη εμφανίζεται και η κατανάλωση σπορέλαιων στην ΕΕ για το 2024/25 που ανήλθε στα 19 εκατ. έναντι 22,5 εκατ. το 2023/24, λόγω της πτώσης της ζήτησης για βιοκαύσιμα. Η αδυναμία του φοινικελαίου να ανταποκριθεί στη ζήτηση έχει οδηγήσει στην αύξηση της τιμής του και αναμένεται για τα επόμενα χρόνια να παραμείνει σε ψηλά επίπεδα. Στην Ελλάδα, φαίνεται πως κραμβέλαιο και φοινικέλαιο αντικαθιστούν εν μέρει το ηλιέλαιο. Το σογιέλαιο επωφελείται από την ανταγωνιστική τιμή του, όμως όπως και για τα υπόλοιπα σπορέλαια, εν πολλοίς η τιμή του θα εξαρτηθεί και από τους δασμούς. Αναφορικά με τις τιμές, ψηλά αναμένεται να παραμείνει το ηλιέλαιο και το φοινικέλαιο, ενώ σταθερά αναμένεται να παραμείνουν κραμβέλαιο και σογιέλαιο.
