του Γιάννη Πανάγου
Μια περιοχή µοναδικού φυσικού κάλλους στις πλαγιές των Όρθρεων, άρχισε να γεµίζει «πληγές» από τα Φ/Β που στήνονται ένα µετά το άλλο, στον βωµό … της καθαρής ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Είναι αυτό οργανωµένη και βιώσιµη ανάπτυξη; Τα ίδια συµβαίνουν και σε άλλες περιοχές, µε δραµατικές επιπτώσεις στο περιβαλλοντικό αποτύπωµα, στην αγροτική δραστηριότητα και στη συνοχή -πολλές φορές- της τοπικής κοινωνίας.
∆ραµατικές είναι οι επιπτώσεις που φέρνει η αλόγιστη εγκατάσταση φωτοβολταικών και για τον αµπελοοινικό τοµέα, όπως τονίζεται σε επιστολή των οινοποιών της Βορείου Ελλάδος προς τις αρµόδιες αρχές, µε την οποία ηχούν καµπανάκι ότι αν δεν δεν ανακοπεί η σηµερινή εξέλιξη και µε δεδοµένο ότι δεν έχει νοµοθετηθεί το χωροταξικό πλαίσιο για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθµών ο αφανισµός συνολικά του πρωτογενούς, είναι προ των πυλών.
«Η πλέον αρνητική συνέπεια συνίσταται στο ότι αφανίζονται οι ζωτικές για τον πρωτογενή τοµέα εκτάσεις καλλιεργήσιµης γης. Αντί ο πρωτογενής τοµέας να ενισχύεται, µε την αδειοδότηση τεράστιων φωτοβολταϊκών σταθµών ουσιαστικά µπαίνει ταφόπλακα στις αµπελοοινικές επιχειρήσεις, οι οποίες χρειάζονται τη γη για να επιβιώσουν. Χωρίς γη, δεν υπάρχει πρωτογενής τοµέας», τονίζεται στην ιδιαίτερα τεκµηριωµένη επιστολή προς τα συναρµόδια υπουργεία και προς την Τοπική αυτοδιοίκηση των οινοποιών της Βορείου Ελλάδος.
Στην επιστολή που υπογράφει εκ µέρους των Μελών της ένωσης «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος» η πρόεδρος Ελένη Σίντου, τονίζονται επίσης οι δραµατικές επιπτώσεις που έχει όλο αυτό και στον οινοτουρισµό λόγω της οπτικής όχλησης από τα εκατοντάδες χιλιάδες πάνελς, η οποία αποτρέπει προφανώς την προσέλκυση τουριστών.
Το θέµα της ανεξέλεγκτης επέκτασης των φωτοβολταϊκών σταθµών σε όλη τη χώρα, απασχολεί όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό τις δηµόσιες συζητήσεις, µε το όλο ζήτηµα να µεταφέρεται και στο βήµα της Βουλής, όπου οι σχετικές επισηµάνσεις αρχίζουν να γίνονται πλέον «ενοχλητικές» για τους κυβερνώντες. Μια τέτοια παρέµβαση υπήρξε τις τελευταίες µέρες και από τον βουλευτή Ν∆ Λάρισας Μάξιµο Χαρακόπουλο, ο οποίος µετέφερε την αγωνία των Θεσσαλών αγροτών αλλά και ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας, για τις επιπτώσεις που έχει η ραγδαία εξάπλωση Φ/Β σταθµών χιλιάδων στρεµµάτων στην καρδιά του Θεσσαλικού κάµπου.
Πρόκειται για φαραωνικές εγκαταστάσεις οι οποίες «ξεδιπλώνονται» σε παραγωγικές εκτάσεις αλλοιώνοντας όχι µόνο τη φυσιογνωµία του τοπίου, αλλά και το µικροκλίµα αυτών των περιοχών. Για το κακό που γίνεται µε τα Φ/Β στη Θεσσαλία φωνάζει τον τελευταίο καιρό και ο περιφερειάρχης ∆. Κουρέτας.
Τώρα το τέρας των Φ/Β δείχνει τα δόντια του
Η συνήθης υπερβολή που χαρακτηρίζει κάθε νέα οικονοµική δραστηριότητα σ’ αυτή τη χώρα, εκδηλώνεται αυτό τον καιρό µε τον πιο εµφαντικό τρόπο στο πεδίο των λεγόµενων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η αδυναµία του κράτους να οριοθετήσει τις χρήσεις γης και ειδικότερα το «παράθυρο» που άνοιξε µε την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθµών σε ζώνες υψηλής παραγωγικότητας, τείνει να οδηγήσει σε εγκλήµατα τόσο σε βάρος της φύσης όσο και της φυσικής εξέλιξης της αγροτικής παραγωγής. Το «τυρί» που δόθηκε, ενδεχοµένως και σκόπιµα, στους αγρότες, το 2009, γίνεται των η «µεγάλη φάκα» στην οποία πέφτει ένα µεγάλο µέρος του αγροτικού πληθυσµού αλλά και φυσικά οι τοπικές κοινωνίες. Κοινότητες που είναι πλέον υποχρεωµένες να ζουν δίπλα στις «γυάλινες πολιτείες»
που υπαγορεύει το πνεύµα της νέου τύπου… βιώσιµης ανάπτυξης, η οποία, ένα φτιάχνει και δέκα γκρεµίζει.
Η επιστολή των Οινοποιών Βορείου Ελλάδας αναφέρει:
«Εκ μέρους των οινοποιών-μελών της ένωσης «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος» επικοινωνούμε μαζί σας για ένα θέμα άκρως σημαντικό με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στον κλάδο μας.
Έχουμε λάβει γνώση το τελευταίο χρονικό διάστημα ότι στη Βόρεια Ελλάδα, όπου δραστηριοποιούνται τα μέλη μας, σχεδιάζεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (Φ/Β) σταθμών, που καταλαμβάνουν δεκάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης. Ήδη η εγκατάσταση αυτή σε αρκετές περιοχές έχει ολοκληρωθεί.
Η εξέλιξη αυτή είναι άκρως ανησυχητική και ιδιαιτέρως βλαπτική για το σύνολο του οινοποιητικού και αμπελοοινικού κλάδου, ο οποίος συνεισφέρει ποικιλοτρόπως και σημαντικά τόσο στην εθνική οικονομία (καταβολή φόρων και εισφορών, εξαγωγές κλπ.) όσο και στην απασχόληση και την μέσω αυτής ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών.
Με την εγκατάσταση χιλιάδων πάνελς διαταράσσεται το μικροκλίμα κάθε περιοχής, αυξάνεται η μέση θερμοκρασία σε μεγάλη ακτίνα γύρω από τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις και καταστρέφεται η χλωρίδα και η πανίδα, με συνέπεια την συνολική επί τα χείρω μεταβολή του οικοσυστήματος. Αυτές οι επιπτώσεις έχουν άκρως επιβαρυντικές συνέπειες στην ποιότητα των αμπελοοινικών καλλιεργειών.
Οι επιπτώσεις στον οινοτουρισμό είναι επίσης δραματικές λόγω της οπτικής όχλησης από τα εκατοντάδες χιλιάδες πάνελς, η οποία αποτρέπει προφανώς την προσέλκυση τουριστών.
Η πλέον αρνητική συνέπεια συνίσταται στο ότι αφανίζονται οι ζωτικές για τον πρωτογενή τομέα εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης. Αντί ο πρωτογενής τομέας να ενισχύεται, με την αδειοδότηση τεράστιων Φ/Β σταθμών ουσιαστικά μπαίνει ταφόπλακα στις αμπελοοινικές επιχειρήσεις, οι οποίες χρειάζονται την γη για να επιβιώσουν. Χωρίς γη, δεν υπάρχει πρωτογενής τομέας. Με την παραχώρηση των εκτάσεων αυτών σε Φ/Β σταθμούς, αυτές αφαιρούνται από το δυναμικό του πρωτογενούς τομέα. Ο αρχικός και βασικός προορισμός των καλλιεργήσιμων εκτάσεων είναι να καλλιεργούνται και δευτερευόντως να διατίθενται για άλλους σκοπούς.
Παρόλα αυτά, κοινόχρηστες καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης, αναγκαίες και ζωτικές για τον πρωτογενή τομέα, δεσμεύονται επ’ αόριστον, αμέσως με την υποβολή της αίτησης για εγκατάσταση Φ/Β σταθμών, ακόμη αν αυτοί υλοποιηθούν μετά από 20 ή 30 έτη ή και ακόμη κι αν δεν τελικά δεν υλοποιηθούν ποτέ. Η καταστροφή μέχρι τότε θα έχει επέλθει κι όλοι θα αναρωτιούνται για ποιον λόγο.
Πρέπει δε να ληφθεί υπόψη ότι οι Φ/Β σταθμοί, μπορεί μεν να συμβάλουν στην ενεργειακή ενίσχυση της χώρας, ωστόσο μετά την έναρξη λειτουργίας τους ελάχιστα συνεισφέρουν στην εθνική και την τοπική οικονομία.
Αν δεν ανακοπεί η σημερινή εξέλιξη και με το δεδομένο ότι δεν έχει νομοθετηθεί το χωροταξικό πλαίσιο για την εγκατάσταση Φ/β σταθμών ο αφανισμός του πρωτογενούς τομέα και του αμπελοοινικού κλάδου ειδικότερα, είναι προ των πυλών. Άραγε, αυτό επιθυμεί η σημερινή κυβέρνηση και τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος;
Κυρίες και Κύριοι, η εγκατάσταση τέτοιων Φ/Β σταθμών πρέπει να ισόρροπη και κυρίως όχι μόνο να λαμβάνεται απλά υπόψη, αλλά να δίνεται προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα, που είναι τόσο κρίσιμος για την οικονομία τόσο της Ελλάδας όσο και της Ε.Ε.
Για τους λόγους αυτούς:
ΑΠΕΥΘΥΝΟΥΜΕ ΕΚΚΛΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να δίδεται προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα έναντι των Φ/Β σταθμών και
Ειδικότερα ΖΗΤΑΜΕ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΑ
- Να δρομολογηθεί άμεσα και κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους φορείς η θέσπιση Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης ηλιακής ενέργειας (Φ/Β σταθμών) με ακριβή καθορισμό των περιοχών στις οποίες επιτρέπεται η εγκατάστασή τους, λαμβανομένων υπόψη και συνεκτιμωμένων ιδιαίτερα υπόψη των επιπτώσεών τους τόσο στις υφιστάμενες δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα (αγροτικές και κτηνοτροφικές) όσο και στη δυνατότητα χρήσης και εκμετάλλευσης των εκτάσεων αυτών από τον πρωτογενή τομέα (αγροτικές, κτηνοτροφικές)
- Μέχρι τη θέσπιση του ανωτέρω πλαισίου, να λαμβάνονται υπόψη και να συνεκτιμώνται για την εγκατάσταση Φ/Β σταθμών, με βάση ειδική μελέτη, που θα ελέγχεται από τα αρμόδια αδειοδοτικά όργανα, πέραν των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και οι επιπτώσεις τους τόσο στις υφιστάμενες δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα (αγροτικές και κτηνοτροφικές) όσο και στη δυνατότητα χρήσης και εκμετάλλευσης των εκτάσεων αυτών από τον πρωτογενή τομέα (αγροτικές, κτηνοτροφικές).
- Να απαγορευθεί με σκοπό την προάσπιση του οινοτουρισμού, η οπτική επαφή των ηλιακών πάνελ των Φ/Β με περιοχές έντονης αμπελοοινικής καλλιέργειας, στις οποίες οργανώνονται δράσεις οινοτουρισμού, καθώς και με περιοχές στις οποίες είναι εγκατεστημένες οργανωμένες οινοποιητικές εκμεταλλεύσεις.
- Να απαγορευθεί νομοθετικά η δυνατότητα δέσμευσης κοινοχρήστων εκτάσεων με βάση αιτήσεις για εγκατάσταση Φ/Β, για χρονικό διάστημα πέραν των τριών ετών, κι αυτές να αποδεσμεύονται, εφόσον εντός του ανωτέρω χρονικού διαστήματος o αρχικώς αιτών δεν προσκομίζει οριστική προσφορά σύνδεσης κα αποδοχής αυτής για τις ίδιες εκτάσεις και παράλληλα, έχει υποβληθεί αίτημα παραχώρησής τους με σκοπό την εκμετάλλευσή τους από επιχειρήσεις του πρωτογενούς τομέα και υπό την προϋπόθεση ότι οι τελευταίες θα προβούν σε εκμετάλλευσή τους εντός εξαμήνου από την παραχώρησή τους σ’ αυτές.
- Να απαγορευθεί νομοθετικά η εγκατάσταση Φ/Β σταθμών σε εκτάσεις και απλής γεωργικής γης, εφόσον καλλιεργούνται κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των σταθμών ή καλλιεργούνταν τουλάχιστον πέντε έτη πριν την υποβολή της.
Με εκτίμηση,
Εκ μέρους των Μελών της ένωσης «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος» Ελένη Σίντου, Χημικός-Οινολόγος
Πρόεδρος».
