Το ελαιόλαδο αποτελεί αγροτικό εμπόρευμα. Έχει ικανοποιητική διάρκεια ζωής υπό κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης και οικονομική αξία που θα έπρεπε να αυξομειώνεται καθημερινά και πάντα βάσει θεμελιωδών μεγεθών. Μέσα Δεκεμβρίου 2025, μετά από 2 χρόνια σημαντικού παγκόσμιου ελλείμματος και εν μέσω συγκομιδής μιας σοδειάς παγκοσμίως που φαίνεται πως θα κυμανθεί ίσα-ίσα σε ιστορικά φυσιολογικά, οι «τιμές» έχουν «πέσει» σε επίπεδα που δε μοιάζουν βιώσιμα στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα για την εκτατική ελαιοκαλλιέργεια. Απαιτείται ψυχραιμία το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Τα παραπάνω εισαγωγικά μπαίνουν, διότι η κατάσταση στην αγορά είναι σε κάποιο βαθμό τεχνητή και σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη. Με Δούρειο Ίππο τις όποιες κατοχυρώσεις εμπορικών συναλλαγών στις δωρεάν ισπανικές πλατφόρμες ιχνηλασιμότητας, τις αμέσως επόμενες μέρες σχεδιάζεται να υπάρξει σοβαρή μείωση στις εγχώριες τιμές που πληρώνει το εμπόριο, ακόμη και κάτω από τα 4,00 ευρώ το κιλό. Αυτό είναι το ένα δεδομένο.
Το άλλο δεδομένο είναι πως δεν υπάρχει ΚΑΝΕΝΑ θεμελιώδες στοιχείο στο παγκόσμιο ισοζύγιο που να δικαιολογεί αυτές τις τιμές παραγωγού.
Το εμπόριο φαίνεται πως έχει ξεχάσει το γεγονός ότι αυτοί που πληρώνουν είναι Έλληνες και Ιταλοί, όχι Ισπανοί και επιδίδεται σε ένα παιχνίδι με τον διακόπτη της εγχώριας αγοράς ελαιολάδου (ιδιαίτερα στη Μεσσηνία), προσπαθώντας απ’ τη μία να εξασφαλίσει το δικαίωμα των ελαιοτριβείων σε τιμές που παίζουν από 5,00 έως 6,00 ευρώ το κιλό και απ’ την άλλη να καλλιεργήσουν κλίμα για τιμές χονδρικής περασμένης δεκαετίας («μα δεν είδες ρε φίλε στο Poolred που το έξτρα έχασε τα 4,00 ευρώ;»). Ήρθε η ώρα λοιπόν να αναλογιστούν και οι παραγωγοί το δικό τους καθήκον απέναντι στη σοδειά τους. Αν ο επαγγελματίας δεν αντιμετωπίσει το προϊόν του με σεβασμό, ποιος θα το κάνει;
Γιατί επικρατούν για την ώρα αυτές οι τιμές στην Ισπανία;
Οι ισπανικοί συνεταιρισμοί, σε μια προσπάθεια να στηρίξουν το απαραίτητο εγχείρημα της επιστροφής της κατανάλωσης σε επίπεδα άνω των 3 εκατ. τόνων και γνωρίζοντας πολύ καλά πως μια σκληρή στάση ανάλογη της Ιταλίας σε μια χώρα που βγάζει το 40% της παγκόσμιας παραγωγής θα φέρει τα αποθέματα της 2024/25 σε ιστορικά υψηλά και τις τιμές αναπόφευκτα στο γκρεμό σε δεύτερο χρόνο, επέλεξαν να σηκώσουν τον Τίμιο Σταυρό και να τροφοδοτήσουν την βιομηχανία τυποποίησης με όσο ελαιόλαδο ζήταγε, σε ό,τι τιμές πλήρωνε, ώστε να υπάρξουν καλές ροές. Το θέμα εδώ είναι, πως τρώγοντας ανοίγει η όρεξη σε ορισμένους κύκλους, με αποτέλεσμα να μπαίνει πλέον στόχος να πέσει το ισπανικό ελαιόλαδο σε μέσους όρους κάτω από 4 ευρώ το κιλό, κάτι που αναμένεται να φέρει συντονισμένη αντίδραση εκ μέρους των συνεταιρισμών. Κάπου εδώ αξίζει να μπει μια άνω τελεία.
Τι μπορεί να διεκδικήσει ο Έλληνας παραγωγός;
Η θέση του συντάκτη έχει ως εξής. Παίρνοντας ως αφετηρία την τυπική έναρξη της περιόδου εμπορίας, δηλαδή την 1η Οκτωβρίου, οι τιμές που επικρατούσαν στην Ελλάδα, δηλαδή τα 6,50 με 7,50 ευρώ το κιλό στο έξτρα παρθένο (σύνηθεςTM και εξτρίσσιμο) ήταν αναμενόμενο πως θα υποστούν πίεση λόγω συγκομιδής, αλλά και λόγω αυξημένης παγκόσμιας διαθεσιμότητας. Άλλωστε η σοδειά είναι αυξημένη, άλλος λέει 20% άλλος 30%. Το αγουρέλαιο αντιμετωπίζεται διαφορετικά, αποτελεί niche προϊόν με δικό του κοινό και δικαιολογημένα έφυγε από 7,50 έως και 11,00 ευρώ το κιλό.
Πολλοί (και σοβαροί) έβλεπαν και βλέπουν το εύρος 5,50 με 6,50 ευρώ το κιλό για την Ελλάδα ως ένα υγιές πεδίο κερδοφορίας για τις ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, που θα επιτρέψει και τις αναγκαίες επενδύσεις/αποσβέσεις όσων παίρνουν στα σοβαρά την ελιά και το ελαιόλαδο και δεν ακολουθούν την πεπατημένη 30 και πλέον ετών μπουσουλήματος, τις δεκαετίες που άλλες χώρες έστηναν ισχυρούς κλάδους. Αυτή η «πρόβλεψη εύρους» για τις τιμές μένει ως έχει απαράλλαχτη και δικαιολογείται από τα θεμελιώδη.
Ακολουθεί την αυξημένη προσφορά η κατανάλωση
Τώρα, σε διεθνές επίπεδο η διαθεσιμότητα είναι έννοια σχετική και βασίζεται στην ισορρόπηση/αύξηση της κατανάλωσης με στόχο να μη λήξει η φετινή σεζόν με 700 και 800.000 τόνους αποθέματα, τα οποία θα καταδικάσουν την επόμενη χρονιά σε πολύ χαμηλές (και δικαιολογημένα) τιμές. Σε αυτό το κομμάτι, η έναρξη της σεζόν κρίνεται ικανοποιητική. Οκτώβριο και Νοέμβριο, η Ισπανία πούλησε σταθμισμένα 15% περισσότερο ελαιόλαδο συγκριτικά με πέρυσι και καθώς έρχεται η περίοδο των γιορτών με γενναίες εκπτώσεις στο ράφι, τα νούμερα μπορεί να σπάσουν ανοδικά το 20% για το Δεκέμβρη. Ο (νέος) χρόνος θα δείξει.
ΥΣ: Απόγευμα 17 Δεκεμβρίου, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας δημοσίευσε τις εκτιμήσεις του για το παγκόσμιο ισοζύγιο.
