H πτώση αυτή αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός καθώς γίνεται με ρυθμό σχεδόν 1 ευρώ τη βδομάδα. Ενώ όλοι περίμεναν μια ομαλή μετάβαση στη νέα πραγματικότητα εν τέλει δύο εξωκοινοτικές χώρες, η Τυνησία και η Τουρκία, με συνδυασμένη διαθεσιμότητα κοντά 650.000 τόνους, έρχονται να ανοίξουν φθηνά την κάνουλα του φρέσκου ελαιολάδου εκεί που όλοι οι άλλοι την κλείνουν.
Όσον αφορά την Τουρκία, η επιλογή της να ανοίξει πλήρως την αγορά της στο διεθνές εμπόριο, έρχεται σε συνέχεια συγκεκριμένης πολιτικής της κυβέρνησης Ερντογάν για διάνοιξη νέων αγορών. Τον Ιούνιο είχε υπάρξει μερική απελευθέρωση με μηνιαία ποσόστωση στους 10.000 τόνους και αποφασίστηκε πριν λίγες μέρες (26-28 Οκτωβρίου) να μην ανανεωθεί. Οι τούρκοι έμποροι (όπως έδειξε η συμπεριφορά τους στη SIAL, 19 -23 οκτωβρίου) ήταν από καιρό έτοιμοι για την εξέλιξη αυτή, καθώς προσέγγιζαν κόσμο για μαζικές αποστολές 1-10 Δεκεμβρίου -αρχικά στην Ιταλική αγορά και δευτερευόντως στην Ισπανική- κάπου 1 με 1,5 ευρώ κάτω από την τιμή που ήθελαν να πληρώσουν οι αγοραστές, την οποία μετά έριξαν στα 2 ευρώ (δηλαδή στα 5 ευρώ), ενώ αυτή την εβδομάδα έβγαλαν “εκπτωτικό κουπόνι” στα 4,50 ευρώ προς προσέλκυση νέων εμπορικών συνεργατών. Λίγες μέρες μετά, πάγωσε η αγορά.
Στο αμέσως προηγούμενο διάστημα του Οκτωβρίου, οι πρώτες παραδόσεις από τα συμβόλαια της Πορτογαλικής αγοράς στα 5,5 με 6,5 ευρώ που είχαν συναφθεί από το καλoκαίρι, το ελληνικό αγουρέλαιο στα 8-10 ευρώ και τα πρώτα φρέσκα στα 6,5 με 7 ευρώ, χρησίμευσαν ως θείο δώρο στην ιταλική βιομηχανία τυποποίησης για να ξεφύγει από τις δυσκολίες του Νοεμβρίου, καθώς τα δικά τους (φρέσκα και παλιά) ελαιόλαδα έβγαιναν από 9,20 έως και 13 ευρώ. Υπάρχει μάλιστα και συγκεκριμένη απάτη που κάλυψαν τα ιταλικά ΜΜΕ στο λιμάνι του Μπάρι και την Απουλία γενικότερα, όπου ξαφνικά οι δηλωμένες ελαιοπερικετικότητες στα φρέσκα ιταλικά ελαιόλαδα ανέβηκαν εν μια νυκτί από το 11-13% στο…20-22%. Η κατάσταση αυτή επικράτησε όλο τον Οκτώβριο μέχρι που άνοιξε η κάνουλα της Τουρκίας και της Τυνησίας.
Σε αυτή λοιπόν τη φάση, η όποια αναφορά μέσων τιμών σε Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα μοιάζει με εις άτοπον απαγωγή, καθώς δεν μπορούν να κλείσουν πουθενά πλέον συμφωνίες όταν το εμπόριο πληρώνει κάθε μέρα 20 λεπτά κάτω σε σχέση με την προηγούμενη μέρα. Αξίζει ίσως μόνο να αναφερθεί πως στην Ισπανία, το έξτρα παρθένο βρίσκεται σε μέσους όρους στα 5,8 ευρώ με πάρα πολύ μεγάλες αποκλίσεις σε τιμές παραγωγού μεταξύ πράξεων από 4,80 (!) έως 6,60 ευρώ το κιλό άριστες παρτίδες έξτρα. Θα πρέπει εύλογα να προχωρήσει η συγκομιδή, να μαζευτούν ποσότητες και να ηρεμήσουν τα πνεύματα πριν αποκτήσει ξανά νόημα η κουβέντα περί τιμών στη Μεσόγειο.
Αυτό μπορεί με σχετική πάντως ευκολία να ειπωθεί είναι πως δικαιοσύνη στη γλώσσα της αγοράς δεν υπάρχει. Εκεί που όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας αξίας βλέπανε τα 6-7 ευρώ ως μια λογική τιμή για να περπατήσει το πρώτο μισό της σεζόν, τελικά οι χώρες με μειωμένο κόστος παραγωγής είναι εκείνες που τορπιλίζουν την ηρεμία στο κλάδο, διότι αυτό είναι το στρατηγικό τους πλεονέκτημα.
Νωρίτερα το Elaias karpos έγραφε:
Σε θολά νερά πλέει από µήνα Νοέµβριο το καράβι της ελληνικής ελαιοκοµίας, µε την απελευθέρωση εξαγωγών της Τουρκίας, τις πλούσιες βροχές στην Ιβηρική και το εγχώριο έλλειµµα ρευστότητας να γεννούν µια αλληλουχία εξελίξεων που φέρνει τις τιµές της φρέσκιας πρώτης ύλης στην Ελλάδα πολύ γρήγορα µέσα στη σεζόν σχεδόν στα 6,00 ευρώ, σχεδόν 50 λεπτά κάτω από την Ισπανία.
Η ελληνική αγορά άνοιξε δειλά-δειλά 22-23 Οκτωβρίου από τα 7,00-7,10 ευρώ για το φρέσκο έξτρα παρθένο, όταν και συγκεντρώθηκαν τα πρώτα βυτία στη Μεσσηνία. Οι συναλλαγές ήταν λίγες, καθώς για να συµπληρωθεί βυτίο χρειαζόταν η σοδειά από 30-40 παραγωγούς, όµως το ενδιαφέρον ήταν ασυνήθιστα µεγάλο. Όπου συγκεντρώθηκαν ποσότητες, πληρώθηκαν ανά την επικράτεια στα 6,80 µε 7,20 ευρώ το κιλό. Έκτοτε, τα ελαιόπανα αγοράστηκαν, η συγκοµιδή ανέβασε ρυθµούς και η αγορά έπεσε σε µέσους όρους στα 6,60 ευρώ µέσα σε µια βδοµάδα και στα 6,20 σήµερα, µε τους εµπόρους να διαµηνύουν σε Αργολίδα, Μεσσηνία και Ηράκλειο πως από βδοµάδα οι προσφορές θα κόψουν άλλα 20 µε 40 λεπτά, πέφτοντας δηλαδή κάτω από τα 6 ευρώ.
Όλως τυχαίως, από την στιγµή που η Τουρκία και η Τυνησία δήλωσαν «παρών» για παραδόσεις σε τιµές από 5 έως 5,50 ευρώ τον ∆εκέµβριο, οι Ιταλοί σταµάτησαν τις αγορές τους από την Ελλάδα στο προηγούµενο εύρος 6,50 µε 7,50 ευρώ.
Στην Ισπανία, οι µέσες τιµές υποχωρούν σε µέσους όρους στα 6,00-6,10 ευρώ το κιλό για καθηµερινές συναλλαγές 2 µε 3 χιλιάδων τόνων. Το φρέσκο έξτρα παρθένο βρίσκεται στα 6,30 µε 6,60 µε πλαγιοκαθοδικές τάσεις, χτίζοντας µια υγιή διαφορά µε το παρθένο και τον βιοµηχανικό άσσο στα 60 λεπτά και 1 σχεδόν ευρώ αντίστοιχα.
Η ξύλινη γλώσσα της ελληνικής πραγµατικότητας
Η λειτουργία του κλάδου, το θετικό ισοζύγιο και µια σειρά εξελίξεων (Τουρκία, βροχές Ισπανίας) δικαιολογούν µια σταδιακή υποχώρηση της µέσης τιµής στη Μεσόγειο, όµως η ελληνική αγορά έπεσε στα επίπεδα των 6 ευρώ ασυνήθιστα γρήγορα, ενώ ήδη υπάρχει κόσµος που είναι διατεθειµένος να πουλήσει φρέσκο ελαιόλαδο στα 5,5 ευρώ. Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί. Η απάντηση φαίνεται πως έρχεται κυρίως από την πραγµατική ανάγκη που έχουν πολλοί παραγωγοί για εισόδηµα. Πέρυσι, οι περισσότεροι δεν είχαν σοδειά που µε µια Χ τιµή να τους δώσει υγιές περιθώριο κέρδους, ενώ οι πρώτες επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για το 2024 είτε τους ήρθαν λειψές ή δεν τους ήρθαν καθόλου. Άλλοι πάλι έχουν ακόµη ανοιχτούς λογαριασµούς µε το 2023. Οι ίδιοι τώρα παραγωγοί που πέρυσι δεν είχαν ελαιόλαδο ούτε για το σπίτι, φέτος κυρίως λόγω παρενιαυτοφορίας, κάτι έχουν, ειδικά σε Κεντρική Ελλάδα και µικρότερες ζώνες.
Η κατάσταση αυτή ώθησε κόσµο στη λήψη προκαταβολών από εκατοντάδες ελαιοτριβεία, τα οποία µε τη σειρά τους βγήκαν εκτός προγραµµατισµού και ζήτησαν «έναντι» από τους δικούς τους αγοραστές, συνήθως µε δέσµευση τιµής. Η όλη κατάσταση φέρνει τις τιµές παραγωγού σχεδόν 50-60 λεπτά κάτω από το επίπεδο τιµής για τα φρέσκα έξτρα παρθένα της υπόλοιπης Μεσογείου. Είτε όµως πουλήσει στα 5 είτε στα 7 ευρώ, από την στιγµή που ο αγρότης έχει τη δεδοµένη στιγµή την ανάγκη, µπαίνει φέτος σε µια διαδικασία να πουλήσει ελαιόλαδο από το µαλακτήρα, ασχέτως αν το έσοδο δεν είναι αντιπροσωπευτικό του προϊόντος.
Συν 400.000 τόνους η διαθεσιµότητα φέρνουν οι χύµα εξαγωγές από Τουρκία
Με τα µέχρι στιγµής δεδοµένα, η Τουρκία απελευθέρωσε πλήρως τους περιορισµούς στις εξαγωγές χύµα ελαιολάδου, προσθέτοντας από 1η ∆εκεµβρίου σχεδόν 400.000 τόνους στο παγκόσµιο ισοζύγιο. Θα έλεγε κανείς πως αυτό ήταν νοµοτελειακό µετά την περσινή χασούρα των 400 εκατ. ευρώ στο τούρκικο ΑΕΠ, όµως µετά από 2 χρόνια παρεµβατικών πολιτικών, οι περισσότεροι περίµεναν µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο να βάλει το χέρι του ο Ερντογάν κρατώντας µια µηνιαία ποσόστωση 20.000 τόνων.
Να σηµειωθεί πως περιφερειακά τούρκικα ΜΜΕ γράφουν ότι η σοδειά τους θα φύγει µε όρους…«σκληρού σίτου», για να πιάσουν πελάτες σε νέες αγορές µε ξεκάθαρο ανταγωνισµό τιµής.
Στην Ισπανία τώρα, οι τελευταίες βροχές καθυστέρησαν τη δυναµική έναρξη της συγκοµιδής, οδηγώντας σε µικρότερη παραγωγή φρέσκου ελαιολάδου τον Οκτώβριο (έως 50.000 τόνους έναντι 100.000 τόνων που η αγορά ανέµενε), όµως επέτρεψε µια γεωπονική τόνωση της σοδειάς, ανεβάζοντας τις ελαιοπεριεκτικότητες για τις όψιµες ποικιλίες.
